Γιώργος Κουμεντάκης: Δημιουργός σε άνυδρη εποχή

Σε ποια κατάσταση είσαι αυτή την εποχή; Προσπαθώ να έχω αυτιά και μάτια ανοιχτά. Να δω, να συνειδητοποιήσω αυτό που γίνεται, που μας συμβαίνει, με όλες μου τις δυνάμεις. Είμαι σε αναμονή και ο χρόνος είναι για μένα ένα δημιουργικό άγχος, μια δημιουργική φάση έντασης. Περιμένω να δω πού θα καταλήξει όλο αυτό που ζούμε.

Ακυρώνεται ο δημιουργός μέσα σε αυτό το τοπίο; Το τοπίο στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι άνυδρο και ο πολιτισμός ήταν ο πρώτος που καταβαραθρώθηκε. Ο δημιουργός μεταφέρει μοιραία στο έργο του ένα μέρος της πραγματικότητας. Αυτό μπαίνει στη ζωή του και πολλές φορές σχεδόν τον ακυρώνει. Είναι τόσο σοβαρό αυτό που συμβαίνει γύρω του, που είναι σαν να τον ελαχιστοποιεί. Ευτυχώς μέσα σε αυτή τη μεγάλη κρίση υπάρχουν άνθρωποι που δεν το βάζουν κάτω. Και προσπαθούν, με τις ελάχιστες δυνάμεις που έχουν, να ανταπεξέλθουν σε αυτό το τοπίο, να δώσουν σημεία του μέλλοντος.

Εσύ, μπορείς να δεις αυτό το μέλλον; Νομίζω πως ναι. Δεν μπορώ να δω τα πράγματα μοιρολατρικά, να πω έτσι θα τελειώσουν όλα. Όλο αυτό που ζούμε είναι σε σημαντικό βαθμό και ένα ταξίδι αυτογνωσίας, πιστεύω ότι ίσως σε μερικά χρόνια θα μπορέσουμε επιτέλους να δούμε διαφορετικά τον εαυτό μας, την Ελλάδα ως έθνος, τη θέση της στην Ευρώπη, στον κόσμο. Θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε τα ελαττώματά μας και να τα ξεπεράσουμε, να δώσουμε ένα κίνητρο στον εαυτό μας να αλλάξει.

Κάποιοι επιλέγουν απλώς να φύγουν… Εγώ θέλω να ζήσω αυτό το ταξίδι, δεν θέλω να είμαι θεατής. Με αναστατώνει πάρα πολύ όλο αυτό που συμβαίνει στη ζωή μας και δεν καταλαβαίνω όσους εγκαταλείπουν τη χώρα και φεύγουν (παρά μόνο αν υπάρχει μεγάλη ανάγκη επιβίωσης). Με αυτό τον τρόπο, όμως, φεύγουν οι καλύτερες δυνάμεις της Ελλάδας. Έχω την εντύπωση ότι μεγάλη μερίδα του κόσμου προσπαθεί συνειδητά να κατανοήσει όσα συμβαίνουν και είναι έτοιμη να ξαναβάλει τον εαυτό της σε νέα βάση. Είναι κάτι που δεν μπορούν να καταλάβουν οι πολιτικοί, τους οποίους περιμένει τεράστια έκπληξη αν τολμήσουν να κάνουν εκλογές. Το πιστεύω αυτό. Είναι κλεισμένοι σε έναν κόσμο που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, δεν μετέχουν σε αυτή την κατάσταση. Ο κόσμος θα τους γυρίσει την πλάτη και θα στραφεί σε μία πιο δημοκρατική έκφραση, ενδεχομένως σε μικρότερα κόμματα ή σε άλλα που θα προκύψουν μέσα από νέες διαδικασίες.

Η Αθήνα σωματοποιεί όσα συμβαίνουν στη χώρα. Πώς πιστεύεις ότι μπορεί να συμβάλει στην ανατροπή; Αν κάτι συμβεί, θα συμβεί μέσα από τον πυρήνα της μεγάλης πόλης που είναι η Αθήνα. Δεν θα έρθει από κέντρα εκτός, διότι έτσι είναι δομημένη η ελληνική κοινωνία. Η Αθήνα έχει δυναμική. Αυτό είναι το μεγάλο της χαρτί και ελπίζω σύντομα να το παίξει. Από εκεί θα ξεκινήσει η αλλαγή που περιέγραφα πριν. Θα πρέπει πρώτα, όμως, τα πράγματα να φτάσουν στα άκρα.

Πώς επέλεξες τα έργα για το πορτρέτο σου, που σκιαγραφείται φέτος από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών; Προτίμησα να δω τη μουσική μου της τελευταίας δεκαετίας, να φέρω κάτι που είναι πιο κοντά σε μένα – δεν με ενδιέφερε μια ανασκόπηση. Το κομμάτι που με έχει χαρακτηρίσει πολύ είναι το «Μεσόγειος-Έρημος», το οποίο κάθε τόσο συμπληρώνεται: έρχεται και με επισκέπτεται ένα νέο κομμάτι, μπαίνοντας και σε άλλα κανάλια της τωρινής μου ενασχόλησης. Θα παρουσιαστεί στη συναυλία της 23ης Φεβρουαρίου με τίτλο «Τρεις πιανίστες σ’ ένα πιάνο». Είναι σημαντικό για μένα να μην είμαι μόνος, δεν με ενδιαφέρει μια συναυλία που θα παιχθούν τα έργα μου, με ενδιαφέρει να είμαι μαζί με ανθρώπους που έχω επιλέξει να συνεργάζομαι. Στη συναυλία θα παίξουν πιάνο οι Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, Λορέντα Ράμου και Γιώργος Κωνσταντίνου. Ταυτόχρονα, ο Πέτρος Τουλούδης θα δημιουργήσει μια περφόρμανς και ένα βίντεο ινσταλέισον, με αυτοσχεδιαστικό μέρος στην αρχή του δεύτερου μέρους της συναυλίας, μαζί με τα ηχοτόπια της Λορέντα Ράμου και του Tim Ward που θα μας μεταφέρουν μια εικόνα της Μεσογείου μέσα από εντελώς διαφορετική διάσταση.

Τι δουλεύεις τώρα; Το «Πέντε ακόμα βήματα μέχρι να κοιμηθείς», που θα παρουσιαστεί στις 22 Απριλίου. Είναι πεντοζάλης και νανούρισμα για μικρό σύνολο και τώρα το μεταγράφω. Ελάχιστες φορές το έχω κάνει αυτό, να περάσω ένα ήδη υπάρχον έργο σε άλλη διάσταση. Ουσιαστικά έρχεται από το βαθύ υποσυνείδητό μου, αναβλύζει εικόνες και συναισθήματα από παλαιότερες εποχές, από τα πανηγύρια στο Ρέθυμνο, κυρίως όταν βράδιαζε και καθώς ήμασταν κουρασμένα τα παιδιά μάς έβαζαν, θυμάμαι, να ξαπλώσουμε σε κάτι καρέκλες, αφού πρώτα τις ένωναν.

Ό,τι κι αν λένε, η σύγχρονη ελληνική δημιουργία υπάρχει λοιπόν... Μέχρι τώρα μας έλεγαν ότι η ελληνική παραγωγή δεν πουλάει. Και όμως η Στέγη αποδεικνύει το αντίθετο. Βλέπεις ότι αν δώσεις το σωστό περιβάλλον, χρήματα και τη δυνατότητα να μιλήσουν οι νέοι δημιουργοί, ο κόσμος ανταποκρίνεται. Ένας ακόμη μύθος καταρρίπτεται και είναι κρίμα ότι μας πήρε τόσα χρόνια να το καταλάβουμε.

Info

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Λεωφ. Συγγρού 107-109, 210 9005.800

23/2, 21.00, Τρεις Πιανίστες σ’ ένα πιάνο

11/4, Ισοκράτημα ενός παιδιού και Amor Fati

22/4, Πέντε ακόμα βήματα μέχρι να κοιμηθείς.