Έφυγε από τη ζωή ο Γιάννης Βαρβέρης

Ο Γιάννης Βαρβέρης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους ποιητές. Γεννήθηκε 1955 και σπούδασε νομικά. Έχει εκδώσει έντεκα βιβλία ποίησης, καθώς και μεταφράσεις ξένης λογοτεχνίας και αττικής κωμωδίας. Το 1976 ξεκίνησε να γράφει κριτική θεάτρου, τα κείμενα της οποίας έχουν συγκεντρωθεί σε έξι τόμους. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε ανθολογίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά και στα ρουμάνικα.

Στα αγγλικά έχει μεταφραστεί από τον Philip Ramp το βιβλίο του Ο κύριος Φογκ, και στα σερβικά, από την Gaga Rosić, μια επιλογή ποιημάτων του με τον τίτλο Η πόλη και ο Θάνατος.Το 1996 του απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου. Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη για την ποιητική συλλογή Ποιήματα 1975-1996 (Κέδρος, 2000). Το 2002 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Διαβάζω για την ποιητική συλλογή Στα ξένα (Κέδρος, 2001). Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο Ποιήσεως του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του ποιητικού του έργου.

Με αφορμή το θάνατο του σημαντικού ποιητή, ξαναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από τη συνέντευξη που του πήρε ο Δημήτρης Φύσσας, για λογαριασμό της «AV», το καλοκαίρι του 2009. Ολόκληρη η συνέντευξη βρίσκεται εδώ

«ΚΑΠΝΙΣΤΕ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΣΙΓΑΡΟ»

…Πώς θα θέλατε να σας θυμούνται στο μέλλον; Τι θα θέλατε να μείνει από σας;

Θα μείνει από τίποτα μέχρι δύο-τρία ποιήματα σε ανθολογίες. Πιστεύω ότι η ποίηση δεν θα έχει χώρο παρά μόνο για τους πολύ μεγάλους. Οι κακοί, οι μέτριοι και οι πολύ καλοί θα εξισωθούν διά της αφανείας. Το τι θα ήθελα εγώ, δεν έχει καμία σημασία. Δεν μιλάμε ποτέ δεοντολογικά ως προς την Ιστορία, γιατί δεν μας ακούει. Η Ιστορία δρα οντολογικά. Ήδη η άκρατη τεχνολογία δεν είναι έδαφος όπου ο ποιητικός φορέας θα βρει τη γη την καλή.

…Πώς γράφετε;

Με χαρτί και μολύβι. Προσπάθησα να έρθω σ’ επαφή με τον κομπιούτερ και δεν τα κατάφερα. Σας βεβαιώνω πάντως ότι –απ’ όσα ακούω για τα blogs, τα facebook κι όλα αυτά– ίσως να είναι κι ελευθερία το να μένεις έξω. Δύσκολα μπορεί κανείς να λάβει γνώσεις από το internet· μπορεί να λάβει πληροφορίες, όχι γνώσεις. Γιατί; Γιατί δεν διαθέτει τα κριτήρια που θα ξεχωρίσουν την ήρα απ’ το σιτάρι.

…Η ποιητική γλώσσα της γενιάς σας;

Νομίζω ότι η «Γενιά του ’70» έχει μια δική της γλώσσα, επαναστατημένη, έξω από οριοθετήσεις, μια γλώσσα που αντέκρουσε ιδεολογήματα του παρελθόντος, μα και που οφείλει πολλά στη «Γενιά του ’30» και στην «Πρώτη Μεταπολεμική Γενιά». Η «Γενιά του ’70» δεν έχει έναν πολύ μεγάλο, αλλά πολλούς καλούς ποιητές. Για τη συνέχεια υπάρχουν ενθαρρυντικά δείγματα νεοτέρων ποιητών, αλλά δεν ξέρω αν η υπάρχουσα γλώσσα είναι ικανή να καλύψει την ποίηση του αύριο και του μεθαύριο. Μπορεί να υπάρξει κάποια άλλη μορφή, που θα συνδυάζει ίσως κάτι τεχνολογικό, το οποίο εγώ αδυνατώ να φανταστώ τώρα. Ωστόσο, η γλώσσα γενικώς, ποιητική ή όχι, υφίσταται ήδη τρομερούς ακρωτηριασμούς, με αποτέλεσμα τη λεξιπενία. Υπάρχει αποσάθρωση, κατάσταση τελματώδης, που πηγαίνει προς το χειρότερο. Δεν βλέπω παρά πολύ λίγους που αμύνονται.

…Το μη ποιητικό έργο σας; Η κριτική του θεάτρου, ας πούμε, τι σας προσφέρει;

Μου προσφέρει εχθρότητες (γέλια). Οφείλω χάριτες στους ηθοποιούς Νίνα και Δήμο Σταρένιο, που ήτανε πολύ κοντινοί συγγενείς μας, κι έτσι ήρθα σ’ επαφή με το θέατρο από πολύ μικρός. Στα 20, 21 μου χρόνια, νόμισα ανοήτως ότι μπορούσα ν’ ασκήσω κριτική, καταγράφοντας την προσωπική μου αντίδραση για όποια παράσταση έβλεπα. Και το έκανα: «Τομές», «Η λέξη» και από το 1979 «Καθημερινή». Εν τω μεταξύ, είμαστε μια μικρή κοινωνία και οι κρινόμενοι νομίζουν ότι απευθύνεσαι σ’ αυτούς, ότι παίζεις ένα εξουσιαστικό παιχνίδι, ενώ απευθύνεσαι στο κοινό που σε διαβάζει.