ART VOICE: Η συλλογική μνήμη μάς χτυπάει την πόρτα

«Μήπως το πλησίασμα στις ρίζες και στην ιστορική μας μνήμη μας βοηθήσει να θυμηθούμε ποιοι είμαστε και πως/ γιατί φτάσαμε ως εδώ; Μήπως μας φέρει πιο κοντά στην χαμένη μας συνείδηση και ανθρωπιά;» Το παραπάνω ερώτημα θέτει η «Λωξάντρα» όπως την σκηνοθετεί ο Σωτήρης Χατζάκης και μια έκθεση σε παλιά υπόγεια κρατητήρια της Κομαντατούρ.

Λωξάντρα: Από την Πόλη έρχεται

Μια παλιά Κωνσταντινουπολίτισσα επισκέπτεται την Αθήνα του 2011. Η «Λωξάντρα» κατεβαίνει στην Αθήνα( 4-16/5 στο Θέατρον στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού) έχοντας στις αποσκευές της την τεράστια επιτυχία της Θεσσαλονίκης και των 60.000 εισιτηρίων.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε Σωτήρης Χατζάκης υποστηρίζει με πάθος τα ελληνικά έργα τη δεδομένη χρονική στιγμή. « Δεν είναι εθνικιστική άποψη- είναι η ύπαρξη της ελληνικής διαχρονίας και συνείδησης μέσα από την τέχνη» είπε στη συνέντευξη τύπου τονίζοντας ότι «είναι ωραίο το κίνημα της αποδόμησης και του μεταμοντερνισμού αλλά αυτή τη στιγμή το Εθνικό Θέατρο της Γαλλίας ανεβάζει Μολιέρο και της Αγγλίας, Σαίξπηρ. Δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να ανεβάζουμε Χουρμούζη και Καμπανέλλη. Χωρίς ελληνικό έργο ελληνικό θέατρο δεν υπάρχει. Η σύνδεση των ανθρώπων με την ‘Λωξάντρα’ φάνηκε στις ίδιες τις αντιδράσεις τους: χόρευαν, ανέμιζαν τις ζακέτες τους, μιλούσαν στους ήρωες πάνω στη σκηνή, έκλαιγαν, θυμόντουσαν. Δεν τα λέω αυτά στο πλαίσιο του λαϊκισμού αλλά της συγκίνησης». Το έργο της Μαρίας Ιορδανίδου (εδώ σε διασκευή Άκη Δήμου) είναι ένα ύμνος στην χαρά της ζωής. Αφηγείται την ιστορία της κοκόνας Λωξάντρας, μιας λαϊκής, δυναμικής γυναίκας που ηγείται μιας πολυμελούς μεσοαστικής ελληνικής οικογένειας της Πόλης στα τέλη του 19ουαι.

« Η ηρωίδα είναι η αποθέωση της γυναίκας που φροντίζει και περιποιείται την ίδια τη ζωή στις πιο δύσκολες στιγμές της. Μέσα από την τροφή και το φαγητό κρατάει τους ανθρώπους της ζωντανούς» είπε ο σκηνοθέτης. «Προτείνει την οικογένεια ως το σκληρό πυρήνα της ζωής. Η γενιά μου αποκήρυξε την οικογένεια και αφιερώθηκε στους Στόουνς και τον Χέντριξ και καλά έκανε. Στις δύσκολες μέρες που ζούμε όμως δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από την κοινωνική πλέξη». Μεγάλο μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την πρωτόγνωρη επιτυχία έχει η «χειμαρρώδης» (όπως την αποκάλεσε ο καλλιτεχνικός υπεύθυνος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού Γιάτσιος Θρασύβουλος) Φωτεινή Μπαξεβάνη. «Η ευκαιρία που μου έδωσε ο Χατζάκης έχει ήδη στιγματίσει την καριέρα μου» είπε η ίδια. Η Φωτεινή είναι επίσης υπεύθυνη για την μουσική επιμέλεια της παράστασης. «Σε μια βόλτα στη μουσική σκηνή της Θεσσαλονίκης ανακάλυψα τυχαία το σχήμα που συμμετέχει στην παράσταση. Από διαβολική τύχη το όνομα του είναι «Λωξάντρα! »

Info: Έως 15/5, € 15-25. Στις απογευματινές γενική είσοδος: € 15. Εισιτήρια: 212 2540316 και στα Public. Σκηνικά-κοστούμια: Έρση Δρίνη. Παίζουν: Σοφία Αθανασοπούλου, Νεφέλη Ανθοπούλου, Δέσποινα Γιαννοπούλου, Μιχάλης Γούναρης, Θανάσης Δισής, Γιώργος Καύκας, κ.α

Greek Island: Έκθεση σε παλιά υπόγεια κρατητήρια

Κωνσταντίνος Πάτσιος                                                       Ηλιοδώρα Μαργέλλου

Έξω ανοιξιάτικος ήλιος στα φόρτε του και εδώ κάτω πνιγηρή μυρωδιά κλεισούρας, ταβάνι που ακουμπάει στο κεφάλι και ενθύμια μιας εποχής που δεν είναι και τόσο μακρινή: πακέτα τσιγάρων Παπαστράτος και μια τεράστια σημαία με σβάστικα.

Το ‘Greek Island’ (συνθηματική ονομασία μυστικού καταφυγίου του Αμερικάνικου Κογκρέσου) είναι το πρώτο σύγχρονο εικαστικό εγχείρημα (παραστάσεις έχουν ανέβει 2-3 φορές) στο αντιαεροπορικό καταφύγιο που μετατράπηκε σε κρατητήρια της γερμανικής Κομαντατούρ. Σήμερα ο χώρος στην οδό Κοραή 4 ονομάζεται «Εθνική Ασφαλιστική, Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944.» Για τους καλλιτέχνες (Αντώνης Βολανάκης, Κωνσταντίνος Πάτσιος, Δάφνη Τσάτσου κ.α) ο χώρος λειτουργεί ως μια πρόκληση συνάντησης με την ιστορία ενώ για τον θεατή η πρόκληση είναι ο συγκερασμός μιας εμπειρίας που ακροβατεί ανάμεσα σε μια «ιστορική- μουσειακή» επίσκεψη και μια βόλτα στη σύγχρονη τέχνη. Το βλέμμα σκαλώνει στους τοίχους: «Θέλω νερό», «αδίκως βρίσκομαι εδώ», ημερομηνίες και ονόματα, όλα κομμάτι του ασυνείδητου της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. «Καθώς κοιτάμε κάποιες από τις σωσμένες επιγραφές, η ασέβεια της παρανάγνωσης ανοίγει δρόμους στην φαντασία που καλύπτει το κενό της μνήμης. ΣΑΛΤΑ-ΔΩΡΟΣ: Το παλικάρι που σαλτάριζε στα γερμανικά φορτηγά για να κάνει δώρο στους λιμοκτονούντες συνανθρώπους του μια κουραμάνα. Κάποιος άλλος χαιρετά το ΠΑΝΚΡΑΤΙ. Τη γειτονιά του. Είτε ίσως τον άλλο τόπο που όποιος τον αγγίξει το ΠΑΝ ΚΡΑΤΕΙ» σημειώνει η Πέπη Ρηγοπούλου στον κατάλογο της έκθεσης. Στην οποία, επικρατούν τα νέα μέσα (εγκαταστάσεις και βίντεο) σε μια ανοιχτή συνομιλία του τότε με το τώρα. Συχνά ο τρόπος με τον οποίο τίθεται το ζήτημα της μνήμης είναι ερεθιστικός όπως για παράδειγμα η εγκατάσταση της Νάντιας Καλαρά και του Martin Carle, «Αντίδωρο» με μινιατούρες αρχαιοελληνικών μνημείων «σερβιρισμένες» σε μπολ πάνω σε ένα μεγάλο τραπέζι και πολλαπλά ηχεία να παίζουν μια γερμανική ομιλία.

                     Δάφνη Τσάτσου

Info: Έως 27/5. Συμμετέχουν ακόμα: Πάνος Κωστούρος, Κλεώνη Μσνουσάκη, Ηλιοδώρα Μαργέλλου, Μαρία Νυμφιάδη. Η έκθεση θα παρουσιαστεί και στην Art Athina 2011.