Μελετώντας τις φωτογραφίες και τα βίντεο από την Τυνησία και την Αίγυπτο, εντυπωσιάζει η απουσία γυναικών από τις διαδηλώσεις. Άντρες (βεβαίως) οι αστυνομικοί και οι στρατιώτες. Άντρες όμως και ό λ ο ι οι διαδηλωτές. Σ΄ αυτές τις ενδοαντρικές συγκρούσεις οι γυναίκες είναι σπίτι και περιμένουν να κριθούν τα πράγματα από τους άντρες.
Αλλά στη Γαλλική Επανάσταση οι γυναίκες ήταν στην πρώτη γραμμή, όπως και στην υπεράσπιση της νόμιμης ισπανικής κυβέρνησης το 1936. Όπως το Μάη του ΄68 στο Παρίσι και στην Πράγα τον Ιούλιο και Αύγουστο του ίδιου χρόνου- ιδίως οι νέες κοπέλες. Στο Πολυτεχνείο το ΄73, πολλές φοιτήτριες είχαν ηγετικό ρόλο. Στις διαδηλώσεις που γκρέμισαν τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989, ΄90 και ΄91, οι γυναίκες κατέβηκαν στο δρόμο μαζί με τους άντρες. Δε νομίζω, στη νεότερη εποχή, να υπάρχει γνήσια λαϊκή εξέγερση χωρίς συμμετοχή γυναικών.
Τώρα οι γυναίκες απουσιάζουν, ακόμα και στην κάπως εκμοντερνισμένη Τυνησία. Αυτό για μένα δείχνει τον ισλαμιστικό χαρακτήρα των αναταραχών. Και καθόλου δε θα επιθυμούσα ισλαμιστικά, ανελεύθερα, γυναικοφοβικά καθεστώτα, στη θέση των δυτικόφιλων δικτατοριών.
Δεν ξέρω προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα πράγματα. Πολύ αμφιβάλλω, για παράδειγμα, αν ο Μπαραντέι, στην Αίγυπτο, έχει ακροατήριο. Ξέρω όμως ότι εξεγέρσεις και επαναστάσεις χωρίς συμμετοχή γυναικών είναι εξ ορισμού φαλλοκρατικές και, κατά κανόνα, αντικαθιστούν μια τυραννία με μιαν άλλη. Τελευταία φορά που το είχα δει αυτό, ήταν στο Ιράν το 1979. Εκεί η δικτατορία του Σάχη έδωσε τη θέση της στη δικτατορία των ισλαμιστών. Και όλοι ξέρουμε σε τι καθεστώς εξελίχτηκε το Ιράν.
20°
