Αφιέρωμα: Eco Voice #5

ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΛΑΣΤΟΣ

Συγκοινωνιολόγος, αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ, υπεύθυνος της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας και ποδηλάτης εκ πεποιθήσεως

Η Αθήνα βρίσκεται σ’ έναν πραγματικό κορεσμό-αδιέξοδο, όχι μόνο κυκλοφοριακό αλλά και στάθμευσης. Διαθέτουμε την πρωτιά στην Ευρώπη στη ρύπανση, στο θόρυβο, στα ατυχήματα, ακόμη και στην παχυσαρκία. Ζούμε σε μια μη-παραγωγική, μη-λειτουργική πόλη, που διώχνει όχι μόνο του επίδοξους επισκέπτες της αλλά και τους επιχειρηματίες. Είναι μια ηλίθια συμπεριφορά που προκαλεί ένα μίζερο, φαύλο κύκλο: απόρριψη της πόλης, καταστροφή, υποβάθμιση, φυγή. Το πρόβλημα πηγάζει βασικά από το ότι κυβερνούμαστε με τσαμπουκά, δηλαδή στους δρόμους ισχύει το δίκιο του δυνατότερου. Επίσης, δεν έχει τηρηθεί η ισορροπία που πρέπει να υπάρχει σε μια πόλη ανάμεσα στο χτισμένο και το άχτιστο (κυρίως σε δρόμους και ελεύθερους χώρους). Εμείς, ως Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας, προσπαθούμε να προωθήσουμε εικόνες για μια άλλη Αθήνα. Προωθούμε τη χρήση ποδηλάτου, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, το περπάτημα.

Η κατάσταση είναι στο «αμήν» και η αλλαγή δεν έρχεται πια με μικρά βήματα. Χρειαζόμαστε γενναίες, πολιτικές αποφάσεις για να σωθούμε. Η πολιτεία αφήνει τους πολίτες της να αυτοκτονούν από πνευματική και σωματική παχυσαρκία, αντί να προάγει τις φυσιολογικές δραστηριότητες του σώματος: περπάτημα και ποδήλατο. 

Το θέμα δεν είναι να γεμίσει η πόλη ποδηλάτες, ώστε στη συνέχεια να δημιουργηθούν ποδηλατοδρόμοι. Το αντίθετο πρέπει να γίνει. Αν φτιαχτούν οι υποδομές, θα «δημιουργηθούν» και περισσότεροι ποδηλάτες.

Το οικονομικό ενδιαφέρον για τα «αυτοκινητικά» έργα είναι μάλλον μεγαλύτερο από αυτό για τα ποδήλατα ή για τους πεζούς. Ρώτησε, όμως, ποτέ κανείς το ΥΠΕΧΩΔΕ, αν οι αποφάσεις που παίρνει κοστίζουν σε κατανάλωση ενέργειας ή σε παραγωγή ρύπων;  Ή κατά πόσο οι ελληνικές παραβάσεις επιβαρύνουν το περιβάλλον;

Για να ποδηλατο-ενημερωθείτε διαδικτυακά

anatolikoipodilates.blogspot.com

boreioipodilates.wordpress.com

alitogatoi.blogspot.com

localathens.blogspot.com

www.filoi.eie.gr

www.criticalmass.gr

www.cyclist.gr

Πολίτες σε δράση

Περίπου 513.000 αποτελέσματα δίνει η μηχανή αναζήτησης Google στο λήμμα «Κίνηση Πολιτών». Φταίνε τα πολλά προβλήματα; Μπορεί. Μπορεί και όχι. Φαίνεται, πάντως, ότι μόνο η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος κάθε κάτι λιγότερο από τέσσερα χρόνια δεν ικανοποιεί τους πολίτες σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τους στα κοινά. Θέλουν κάτι περισσότερο.

Επιτροπή Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων Με αυτό το σύνθημα στο ιστολόγιο του ελεύθερου, αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου στη συμβολή των οδών Ναυαρίνου και Χαρ. Τρικούπη, οι Εξαρχιώτες συνεχίζουν να φυτεύουν δέντρα υψηλού πρασίνου, καλλωπιστικά φυτά, να φτιάχνουν παιδικές χαρές και να συναντώνται εκεί που κάποτε πάρκαραν αυτοκίνητα. Όλα ξεκίνησαν στις 7 Μαρτίου με την Πρωτοβουλία Κατοίκων Εξαρχείων. Μια επιτροπή η οποία απευθύνεται σε όσους αισθάνονται ενεργοί πολίτες, πραγματοποιεί ανοιχτές συνελεύσεις και ζητά συγκεκριμένα πράγματα, όπως περισσότερο πράσινο.

Πάρκο Κύπρου & Πατησίων Η συλλογικότητα στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο, όταν ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να φτιάξει υπόγειο πάρκινγκ 200 θέσεων και τεσσάρων επιπέδων και στον υπέργειο χώρο να φυτέψει πράσινο. Οι κάτοικοι διαφώνησαν. Επενέβησαν, σταμάτησαν το Δήμο και ανέλαβαν να σώσουν μόνοι τους το πάρκο. Πραγματοποιούν ανοικτές συνελεύσεις κάθε Δευτέρα - Τετάρτη και Παρασκευή στο πάρκο, στις 20.00. Διοργανώνουν εκδηλώσεις, δηλώνουν αλληλέγγυοι «με τους πολίτες της Άρτας, το Παναττικό Δίκτυο Κινημάτων Πόλης και Ενεργών Πολιτών κι όσους μας ενισχύουν στον αγώνα μας με τη δύναμη της φωνής τους, με τη δύναμη της πένας τους, με τη δύναμη της παρουσίας τους».

Λόφος Φιλοπάππου (https://filopappou.wordpress.com/about) Τον Νοέμβριο του 2002 η Συντονιστική Επιτροπή του Φιλοπάππου προέκυψε από λαϊκή συνέλευση των κατοίκων, όταν άρχισαν τα έργα περίφραξης του λόφου στο πλαίσιο της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας. Στόχος η προστασία του Φιλοπάππου ως ελεύθερου χώρου, χώρου πρασίνου και χώρου ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας.

Επιτροπή Πολιτών για τη Διάσωση του Ελαιώνα (https://elaionas.wordpress.com)

Δημιουργήθηκε το 1998 με σκοπό να στρέψει την προσοχή των ενεργών πολιτών και των δημόσιων και δημοτικών αρχών και να αγωνιστεί για την περιοχή του Ελαιώνα (9.000 στρέμματα). Σήμερα η περιοχή πρωτοστατεί στα μέσα ενημέρωσης με αφορμή τη δημιουργία του γηπέδου του Παναθηναϊκού.  

Πάρκο στου Γουδή (https://parkostogoudi.wordpress.com)  Χαρακτηρίζουν την πρακτική της κυβέρνησης για τον ελεύθερο χώρο στου Γουδή «απαράδεκτη, καταχρηστική και αντιπεριβαλλοντική». Διεκδικούν την άμεση θεσμοθέτηση του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδή, με υψηλό και πυκνό πράσινο 4.500 στρεμμάτων, σύμφωνα με τη μελέτη του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, χωρίς εμπορευματοποίηση.

Δίκτυο Πολιτών Χολαργού (https://www.dipoxo.gr) Παρεμβαίνει από τον Απρίλιο του 2005 στα τοπικά δρώμενα με στόχο να γίνει «η πόλη μας ανθρώπινη, βιώσιμη και φιλική για μας, τους γονείς μας και τα παιδιά μας».

Πρωτοβουλία Πολιτών Βύρωνα για τη διάσωση του Υμηττού (https://prwtobouliabyrwna.blogspot.com)  Μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών, η οποία ενδιαφέρεται για τη διάσωση του Υμηττού εντός των ορίων του Δήμου Βύρωνα.  

Κίνηση Πολιτών ΚΗΦΙ-SOS (khfi-sos.blogspot.com)  Δημιουργήθηκε το 1995 για την προστασία του ποταμού Κηφισού και όχι μόνο. Συμμετέχει  στα δίκτυα: Παναττικό Δίκτυο Κινημάτων Πόλης και Ενεργών Πολιτών και Συντονιστική Επιτροπή για τη διάσωση της παραλίας Σαρωνικού.  

ΠΡΩτοβουλία ΚΑΤοικων στα ΝΟΤΙΑ (https://prwkat.blogspot.com/2009/04/65-800.html) Μια ανεξάρτητη συλλογικότητα κατοίκων της νότιας Αθήνας με έδρα την Άνω Γλυφάδα από το καλοκαίρι του 2005. Περιοχές παρέμβασής της η Άνω Γλυφάδα, το Ελληνικό και η Αργυρούπολη, μοναδικό όργανο αποφάσεών της η εβδομαδιαία γενική της συνέλευση.

Επιτροπή Αγώνα για τη σωτηρία του πάρκου «Αντώνης Τρίτσης» (https://www.parkosos.tk) Το πάρκο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης Αντώνης Τρίτσης είναι έξι φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο και ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας ζωής. Και φέτος παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης. «Θέλει προσπάθεια για να καταστρέψεις κάτι τόσο όμορφο» λένε οι δημότες του Ιλίου που συμμετέχουν στην Επιτροπή Αγώνα. Το στέκι της πρωτοβουλίας βρίσκεται στην οδό Αθηνάς, στο Δήμο Ιλίου.  

Σύλλογος «Φίλοι του Δάσους Συγγρού» (www.dasosygrou.gr ) Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 2003 και αποτελείται από ανθρώπους που αγαπούν το δάσος και νοιάζονται για τη διάσωσή του από την «αξιοποίηση» και το τσιμέντο. Καθαρίζουν εθελοντικά το δάσος δύο φορές το χρόνο (φθινόπωρο και άνοιξη), έχουν φυτέψει, ποτίσει και περιποιηθεί πάνω από 5.000 δέντρα σε διάφορες περιοχές του δάσους.

Κίνηση Πολιτών Μοσχάτου «Μεσοποταμία» (www.mesopotamia.gr) Οι θέσεις τους διαμορφώθηκαν έπειτα από συνέλευση το 2005. Αυτοπροσδιορίζονται ως ενεργοί δημοκρατικοί πολίτες που ενδιαφέρονται για τα κοινά, χωρίς κομματικό στίγμα,1 και είναι ανοικτοί σε όλους. Θέλουν το χαρακτηρισμό της παραλίας του Μοσχάτου ως χώρο πρασίνου και τη λειτουργία του ως δημόσιο ελεύθερο πάρκο.

Έλσα Τσεκούρα γενική γραμματέας του συλλόγου «ΠΕΖΗ»

Παρκάρουν πεζοί μπροστά από το Δημαρχείο, σπρώχνουν τα καροτσάκια τους (αναπηρικά, παιδικά, σούπερ μάρκετ…) σε πορεία διαμαρτυρίας, διοργανώνουν εκδηλώσεις - μικρές παρεμβολές για τα δικαιώματα των πεζών.

Η Πρωτοβουλία Πολιτών –πλέον σύλλογος «ΠΕΖΗ»– δραστηριοποιείται για την προστασία και τα δικαιώματα των πεζών, τα οποία, ως γνωστόν, όχι μόνο δεν τηρούνται, αλλά καταπατούνται καθημερινά με τον πιο άγριο τρόπο.

«Υποκινούμε τις αρχές, κάνουμε συναντήσεις, παίρνουμε τηλέφωνα την Τροχαία, το Υπουργείο Εσωτερικών. Είναι πάντα ευγενικοί, λένε ότι τα ξέρουνε, αλλά δεν αντιδρά κανείς, διότι δεν έχουν εντολές. Οι νόμοι υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχει αστυνόμευση κι έτσι δεν επιβάλλονται. Το μεγαλύτερο βάρος, κατά τη γνώμη μας, πέφτει στις τοπικές αυτοδιοικήσεις, αλλά μόνο αν όλοι μας ασκούμε πιέσεις με τους τρόπους που μπορούμε θα καταφέρουμε κάτι» μας λέει η Έλσα Τσεκούρα.

Γιατί να πάρω ποδήλατο;

● Οι ποδηλάτες είναι συνήθως σε τόσο καλή φυσική κατάσταση, όσο ένας άνθρωπος περίπου δέκα χρόνια νεότερός τους. ● Οι ποδηλάτες ταξιδεύουν 4 φορές γρηγορότερα από τους πεζούς, χρησιμοποιώντας την ίδια ενέργεια. ● Μιας μεσαίας έντασης διαδρομή μισής ώρας «καίει» 8 θερμίδες το λεπτό, που αντιστοιχεί σε 11 κιλά λίπους το χρόνο, απλά ποδηλατώντας στη δουλειά. ● Το αρχικό ποσό για  ένα ποδήλατο δεν είναι απαραίτητα μεγάλο και το κόστος συντήρησης είναι ελάχιστο. ● Παρκάρουμε άνετα παντού, χωρίς άγχος και ταλαιπωρία. ● Είναι το ιδανικό μέσο για μετακίνηση κυρίως στις γειτονιές και στα καθημερινά ψώνια στο κέντρο της πόλης, και είναι το πιο κοινωνικό μέσο μεταφοράς. ● Τα σύγχρονα ποδήλατα έχουν πολλές ταχύτητες και δεν είναι καθόλου δύσκολα. ● Σε μία εβδομάδα το πολύ, το σώμα και η φυσική κατάσταση αρχίζουν να βελτιώνονται και συνηθίζουμε τη χρήση του ποδηλάτου. Κάθε μέρα η διαδρομή γίνεται ευκολότερη. ● Αποδεδειγμένα, το ποδήλατο βοηθά σημαντικά στη βελτίωση της ψυχικής υγείας, στη διάθεση και στις καθημερινές δραστηριότητες.

Συμβουλές χρήσης για αρχάριους

● Κάθε πολίτης που χρησιμοποιεί το ποδήλατό του αντί του αυτοκινήτου βοηθά στη μείωση του συνολικού αριθμού αυτοκινήτων και μηχανών που κυκλοφορούν στην πόλη. Και όσο περισσότεροι ποδηλάτες κυκλοφορούν, τόσο περισσότεροι  Έλληνες οδηγοί εκπαιδεύονται στην ύπαρξη ποδηλάτων στο δρόμο. ● Να είστε πολύ προσεκτικοί στην κυκλοφορία: να ενημερώνεστε από το Internet, από συλλόγους και άλλους ποδηλάτες για βασικούς κανόνες ποδηλατικής συμπεριφοράς. ●  Ξεκινήστε σιγά σιγά από τους μικρούς δρόμους της γειτονιάς, αποφύγετε τις λεωφόρους, ανακαλύψτε ήσυχες διαδρομές για τον τελικό προορισμό, αλλά διεκδικήστε δυναμικά την ύπαρξή σας στο δρόμο, χωρίς να πηγαίνετε πολύ δεξιά. ●  Πάντα και οπωσδήποτε φωτάκια μπρος-πίσω και κράνος. ● Προμηθευτείτε καλές κλειδαριές, τύπου «πέταλο» μηχανής. Καλό είναι να ξοδεύει κανείς το 30% της αξίας του ποδηλάτου στην κλειδαριά, γιατί δυστυχώς οι κλοπές αποτελούν σχεδόν μάστιγα. Σεβαστείτε τους πεζούς και τον ΚΟΚ.

Rendez-vous

* Οι «Φίλοι του Ποδηλάτου» μαζεύονται κάθε Τρίτη, 21.30, Επταχάλκου 3, Θησείο.

* Οι «Ποδηλάτ-ισσ-ες» συναντιούνται κάθε 1η & 3η Τετάρτη του μήνα, 20.00, στο άγαλμα του Κων/νου, στο Πεδίον του Άρεως.

* Αρχές Ιουνίου, θα γίνει το «24 ώρες για το Ποδήλατο» με ενημέρωση, νυχτερινές διαδρομές, πάρτι…