Του είχε προταθεί αρκετές φορές όλα αυτά τα χρόνια να είναι υποψήφιος, ενώ το 2011 είχε πρόταση να γίνει πρωθυπουργός της τρικομματικής, θέση που τελικά ανέλαβε ο Λουκάς Παπαδήμος. Τέσσερα χρόνια μετά αποφάσισε να ασχοληθεί με την ενεργό πολιτική και απάντησε θετικά στην πρόσκληση του Σταύρου Θεοδωράκη να τεθεί επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του Ποταμιού. Μας εξηγεί γιατί με το Ποτάμι, ποιους παράγοντες κακοδιοίκησης επισημαίνει στη χώρα, αλλά και το κατά πόσο στην Ελλάδα υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας ή ατιμωρησία.
Είπατε ότι αποφασίσατε να δεχτείτε να μπείτε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας γιατί θέλετε να ενισχύσετε έναν χώρο ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ... Γιατί το Ποτάμι;
Στις σχετικές μου δηλώσεις είπα επίσης ότι επιθυμώ να ενισχύσω, στο χώρο αυτό που βρίσκεται μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, εκείνο το κόμμα που (α) έχει σαφή και σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό σε ό,τι αφορά την πορεία της χώρας, (β) έχει σαφείς, συγκεκριμένες και ορθολογικές προτάσεις ενταγμένες στον προσανατολισμό αυτό και ικανές να συμβάλουν στην επίλυση των μείζονων προβλημάτων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η όποια νέα κυβέρνηση και (γ) διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό στις τάξεις του, με αποδεδειγμένες δεξιότητες και γνώσεις για την υιοθέτηση και επιτυχή διεκπεραίωση νομοθετικών πρωτοβουλιών και δημόσιων πολιτικών που θα στοχεύουν στην έξοδο από την κρίση και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη. Θεωρώ ότι, στο χώρο αυτό μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, το Ποτάμι πληροί αυτές τις προϋποθέσεις και ανταποκρίνεται σε αυτούς τους στόχους περισσότερο από τα άλλα κόμματα.
Ποιους παράγοντες επισημαίνετε για την κακοδιοίκηση στην Ελλάδα; Είναι πολιτικοί, κοινωνικοί;
Η κακοδιοίκηση είναι ιδιαίτερα σύνθετο φαινόμενο που συναρτάται προφανώς με τη δομή και λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, πλην όμως συνδέεται άρρηκτα και με το γενικότερο τρόπο που λειτουργούν οι θεσμοί στην Ελλάδα. Είναι, κατά συνέπεια, και κοινωνικοί και πολιτικοί. Χωρίς να γίνω απλουστευτικός, θα έλεγα ότι η κακοδιοίκηση συνδέεται άμεσα με ένα περιβάλλον αδύναμων θεσμών που αδυνατούν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός σταθερού και άρα προβλέψιμου περιβάλλοντος, ικανού να παράσχει στον πολίτη την αναγκαία σιγουριά που του επιτρέπει να προγραμματίσει τη ζωή του μεσομακροπρόθεσμα και να επενδύσει τους όποιους πόρους διαθέτει, προκειμένου να οικοδομήσει ένα καλύτερο μέλλον. Και αυτή η διαπίστωση αφορά όλα τα επίπεδα της ζωής, την οικογένεια, την επιχείρηση, τον επαγγελματικό βίο, την κάθε δραστηριότητα. Η απουσία σταθερού θεσμικού πλαισίου και περιβάλλοντος οδηγεί αδήριτα σε συμπεριφορές βραχέων οριζόντων, που κατ’ ανάγκην εκφράζουν μια ευκαιριακή και συχνά καιροσκοπική λογική, στόχος της οποίας είναι η μεγιστοποίηση του κάθε οφέλους στον ελάχιστο δυνατό χρόνο – με κύριο θύμα την ικανότητα για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και την υιοθέτηση πολιτικών που εντάσσονται στη λογική μακροπρόθεσμων οριζόντων. Άμεσο αποτέλεσμα μιας τέτοιας προσέγγισης είναι και το ότι ο κρατικός μηχανισμός προσαρμόζεται στην ίδια λογική, λειτουργεί αποσπασματικά, επιμεριστικά, πελατειακά, ευκαιριακά και τελικά άδικα, προάγοντας έτσι, έστω και ακούσια, συνθήκες που υποθάλπουν τη χειραγώγηση των κανόνων για την επίτευξη άμεσων στόχων και κατ’ επέκταση δημιουργώντας ισχυρές εστίες για την ανάπτυξη της διαφθοράς.
Θεωρείτε ότι υπάρχουν περιθώρια ελιγμών ή η κυβέρνηση που θα προκύψει θα πρέπει να εφαρμόσει απαρέγκλιτα, ίσως για πρώτη φορά, το μνημόνιο;
Πιστεύω ότι όποια κυβέρνηση προκύψει θα πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να τηρήσει τα συμπεφωνημένα. Κάτι τέτοιο είναι κρίσιμο, προκειμένου η χώρα να ανακτήσει την αξιοπιστία της στο διεθνές περιβάλλον όπου λειτουργεί και από το οποίο σε τελευταία ανάλυση εξαρτάται. Χωρίς την ανάκτηση και την εμπέδωση της αξιοπιστίας μας δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε βελτίωση των πραγμάτων. Από τη στιγμή που θα έχει διασφαλιστεί αυτός ο στόχος μπορούμε να συζητάμε για τροποποιήσεις και ελιγμούς, βασισμένους βέβαια σε μια λογική που κατατείνει στη ανάπτυξη, τον εξορθολογισμό και την προαγωγή συνθηκών που θα καταστήσουν την ελληνική κοινωνία και οικονομία ικανή να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός ιδιαίτερα ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος και, με τον τρόπο αυτό, να προαγάγει την ανάπτυξη της οικονομίας μας και την πρόοδο της κοινωνίας μας επ’ ωφελεία των πολιτών της.
Πολλοί λένε ότι στην Ελλάδα έχουμε έλλειμμα δημοκρατίας και αυταρχικότητα, κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει αναρχία με κλειστούς δρόμους, καταλήψεις δημόσιων κτιρίων, ατιμωρησία, ακόμα και «χτισίματα» πρυτάνεων στα γραφεία τους. Ποια είναι η δική σας γνώμη και πώς πιστεύετε ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτά τα φαινόμενα;
Σε ένα υψηλό επίπεδο αφαίρεσης, θα έλεγα ότι το μείζον πρόβλημα σε ό,τι αφορά το ζήτημα που θέτει το ερώτημα αυτό είναι η έλλειψη επαρκούς ισορροπίας μεταξύ δημοκρατίας και κράτους δικαίου στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Αν η εμπέδωση του πρώτου αυθεντικά δημοκρατικού πολιτεύματος στη χώρα μετά το 1974 αποτελεί κατάκτηση μέγιστης σημασίας που πρέπει να περιφρουρηθεί με κάθε τρόπο από όλους τους πολίτες, το κράτος δικαίου και το αίσθημα ασφάλειας που αυτό δημιουργεί παραμένει αδύναμο και παραβιάζεται υπερβολικά συχνά. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ποιότητα της δημοκρατίας μας είναι χαμηλή. Και θύματα αυτής της χαμηλής ποιότητας είναι/είμαστε όλοι οι πολίτες. Τα φαινόμενα τα οποία περιγράφετε στην ερώτησή σας αποτελούν προϊόντα αυτής της κατάστασης που μόλις περιέγραψα, της έλλειψης δηλαδή επαρκούς ισορροπίας μεταξύ των αρχών της πλειοψηφικής λογικής που κατ’ εξοχήν διακρίνει το δημοκρατικό μας καθεστώς και συχνά κατατείνει στην «τυραννία της πλειοψηφίας», όπως την περιέγραψε ο Alexis de Tocqueville, και των αρχών που αποσκοπούν στην προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου αλλά και των ομάδων που δεν εντάσσονται στην εκάστοτε πλειονότητα, πλην όμως δικαιούνται ίσης μεταχείρισης και ίσων ευκαιριών συμμετοχής στο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι. Πιστεύω, ειλικρινά, ότι μια τέτοια ισορροπία μεταξύ δημοκρατίας και κράτους δικαίου θα συνέβαλε καταλυτικά στην καταπολέμηση των νοσηρών φαινομένων που περιγράφετε στην ερώτησή σας και στην ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας της δημοκρατίας μας.
11°
