Είναι μεγάλη ευκαιρία οι νέοι εκλεγμένοι δήμαρχοι ν΄ αναλάβουν τα καθήκοντά τους χωρίς τη μεσολάβηση μητροπολιτών. Αυτό μπορεί να γίνει οπουδήποτε το κρίνουν ο καθένας ή η καθεμιά, θα έχει όμως πολύ μεγάλη πολιτική και συμβολική σημασία, αν συμβεί στην Αθήνα και στη Σαλονίκη. Είναι οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, οι δήμαρχοι είναι δύο σπάνιοι άνθρωποι και δύσκολα θα ξαναϋπάρξει παρόμοια συγκυρία.
Ο Μπουτάρης εκλέχτηκε παρά τον ανοιχτό πόλεμο που του έκανε ο ορθόδοξος δεσπότης της Σαλονίκης. Ο τελευταίος μάλιστα είχε δηλώσει ανοιχτά ότι, όσο ζούσε ο ίδιος κι ήταν μητροπολίτης, ο υποψήφιος (τότε) Μπουτάρης δημαρχία δε θα έβλεπε. Δημαρχία ο Μπουτάρης ευτυχώς είδε, αλλά ο Άνθιμος έκανε γαργάρα τα μεγάλα του λόγια. Δεν έχει λοιπόν κανένα λόγο ο εκλεγμένος δήμαρχος να φωνάξει αυτόν ειδικά το δεσπότη, προκειμένου να ορκιστεί.
Ο Καμίνης, από την άλλη, δεν αντιμετώπισε τον ανοιχτό πόλεμο της ορθόδοξης εκκλησίας (αν και από άμβωνος, διάφοροι είχαν κάνει τη σχετική προπαγάνδα υπέρ Κακλαμάνη. Αναφέρω συγκεκριμένα τον παπά στη Ζωοδόχο Πηγή Κάτω Πατησίων). Αλλά ο Καμίνης είναι συνταγματολόγος. Ξέρει καλύτερα από τον καθένα τι σημαίνει χωρισμός της εκκλησίας από το κράτος και ξέρει ότι σε τίποτα δε χρειάζεται το ράσο στην ορκωμοσία. Επιπλέον, ως Συνήγορος του Πολίτη, πιθανολογώ ότι θα είχε αντιμετωπίσει και περιπτώσεις σύγκρουσης πολίτη - ορθόδοξης εκκλησίας (που, στην Ελλάδα, είναι δυστυχώς κρατική υπηρεσία), πιθανολογώ λοιπόν ότι ξέρει τι εστί βερίκοκο.
Ο νόμος μιλάει απλά για «ορκωμοσία», όχι για θρησκευτική ορκωμοσία. Τη δε διαδικασία, πάντα κατά το νόμο, την ξεκινάει ο δήμαρχος, όχι ο δεσπότης, ούτε ο παπάς. Εθιμικά και μόνο οι ρασοφόροι παρίστανται, λιβανίζουν, βλογάνε κλπ κλπ. Θέλω να πω, δε χρειάζεται ν΄ αλλάξει τίποτα από νομική άποψη. Μια απόφαση του δήμαρχου είναι: να καταργήσει το έθιμο αυτό, που υπάγει τη (φρεσκο)εκλεγμένη, λαϊκή δημοτική αρχή στην (αυτο)διορισμένη, εκκλησιαστική εξουσία. Ο δήμαρχος, μόνος του, μπορεί να πει τα σχετικά λόγια, όλοι να ορκιστούνε στο Σύνταγμα ή να δώσουνε το λόγο της τιμής τους και η τελετή να λήξει ήρεμα και καλά.
Οι δεσπότες μπορεί φυσικά να προσκληθούν ως πρόσωπα, μαζί με υπουργούς, ραβίνους, γυμνασιάρχες, τηλεαστέρες, βουλευτές, προέδρους ΠΑΕ, μουφτήδες, αρχιπυροσβέστες, μεγαλοφιλάνθρωπους και συνήθεις παρατρεχάμενους των τελετών, μαϊντανούς ή μη. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να πάνε και να βλογάνε κάτι που δεν τους αφορά- και που μάλιστα το πολέμησαν. Άλλο δημόσιο και λαϊκό, άλλο εκκλησιαστικό και ιδιωτικό. Αυτονόητα πράματα βέβαια, στη λοιπή Δυτική Ευρώπη έχουν γίνει προ πολλού, αλλά εδώ έχουν παρακαθυστερήσει.
Κι επιπλέον, για να μιλήσω και σε θρησκευτική βάση, θυμίζω ότι το έθιμο της θρησκευτικής ορκωμοσίας το έχουν αναπτύξει οι εν Ελλάδι ρασοφόροι με το «έτσι το θέλω», για να τονίσουν την εξουσία και να δυναμώσουν την τσέπη τους, κόντρα και ενάντια στη ρήση του Χριστού, να μην ορκίζεται κανείς στο όνομα του θεού, ποτέ και για τίποτα: «Εγώ δε λέγω υμίν μη ομόσαι όλως» (Ματθ. ε', 33-34). Τουτέστιν - και κρίνοντας με τα δικά τους τα μέτρα- ο θρησκευτικός όρκος δεν είναι καν χριστιανικός!
Μια απόφαση μόνο είναι, μια απλή απόφαση των νέων δημάρχων για «πολιτικό όρκο», αν μπορώ να το πω έτσι. Η κοινωνία είναι παραπάνω από ώριμη να τη δεχτεί, βρίσκεται ήδη πιο μπροστά από τους πολιτικούς, που λέει κι ο Φώτης ο Γεωργελές. Ούτε καν «πολιτικό κόστος» δε θα έχει το θέμα, γιατί: πρώτο, οι εκκλησιαστικές ψήφοι πήγανε και θα πάνε έτσι κι αλλιώς σούμπιτοι στους δεξιούς υποψήφιους και, δεύτερο, ούτε ο Καμίνης, ούτε ο Μπουτάρης είναι επαγγελματίες πολιτικοί. Από τέτοιους ανθρώπους περιμένω να κάνουν τέτοια βήματα. Ποιος θα τα κάνει, τα παπαδοπαίδια σαν το Σκανδαλίδη και το Βενιζέλο;
Κι ύστερα θ΄ ακολουθήσουν κι άλλοι δήμαρχοι κλπ κλπ- και τελικά, κάπου στο βάθος μακριά, ίσως επέλθει κάποτε κι ο πλήρης χωρισμός εκκλησίας και κράτους.
4°
