Smart Life

Τεχνητή νοημοσύνη: Αληθοφάνεια περιεχομένου και νομικοί προβληματισμοί

Τι γίνεται σε περίπτωση που ένα αποδεικτικό στοιχείο, ενοχοποιήσει κάποιο αθώο άτομο στα δικαστήρια;

Είναι δυνατόν να αποδειχθεί πως ένα αποδεικτικό στοιχείο είναι δημιούργημα τεχνητής νοημοσύνης;

Είναι γεγονός πως ολοένα και περισσότερα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης αναπαράγονται καθημερινά στο διαδίκτυο, ένα ισχυρό εργαλείο που έχει αξιοποιηθεί πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως από εταιρείες κολοσσούς, influencer, web developer, εταιρείες διαφημίσεων, εταιρείες κινητής αλλά και από απλούς πολίτες για την ψυχαγωγία τους.

Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που το περιεχόμενο αυτό έχει δημιουργηθεί για να προσβάλλει ή ακόμα χειρότερα για να ενοχοποιήσει κάποιο αθώο άτομο και ειδικότερα όταν αυτό το ψευδές αλλά αληθοφανές δημιούργημα τον οδηγήσει ως «θύτη» στα δικαστήρια;

Αρκετές διαφημίσεις έχουν προβληθεί οι οποίες είναι προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης (άλλες αληθοφανείς και άλλες όχι) με μόνο σκοπό να αποσπάσουν χρήματα από πολίτες. Γνωστοί ιατροί και διατροφολόγοι να «παρουσιάζουν» θαυματουργά συμπληρώματα διατροφής, ηθοποιοί, τραγουδιστές, influencer και άτομα με γενικότερη αναγνώριση από το κοινό να προωθούν πλατφόρμες trading ή online στοιχηματικές εταιρείες κ.α.

Όταν ένα άτομο πέσει θύμα μιας τέτοιας απάτης και υποστεί λόγου χάρη βλάβη στην υγεία του από παράνομο ή μη ασφαλές φαρμακευτικό σκεύασμα είναι πολύ πιθανόν η υπόθεση να προχωρήσει δικαστικά. Ο παθών θα κινηθεί νομικά έναντι του διατροφολόγου ή του ιατρού που «πουλούσε» το σκεύασμα και αντιστοίχως ο ιατρός ή ο διατροφολόγος, που έχει πέσει και αυτός θύμα απάτης θα κινηθεί νομικά εναντίων του ατόμου που δημιούργησε την ψεύτικη διαφήμιση με το πρόσωπό του.

Σε περιπτώσεις σαν και αυτή η αθωότητα του εκάστοτε ιατρού ή διατροφολόγου μπορεί να επαληθευτεί εύκολα. Ο λογαριασμός πληρωμής (ή ηλεκτρονική πλατφόρμα λ.χ. paypal) θα είναι σε άλλο όνομα, η τοποθεσία της i.p. από την οποία ανέβηκε η διαφήμιση δεν θα είναι του ιδίου και αρκετά άλλα στοιχεία που συμβάλλουν στην απόδειξη της αθωότητας του.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ένα βίντεο ή ένα ηχητικό ντοκουμέντο παρουσιαστεί στο δικαστήριο ή στις αρχές ως αποδεικτικό ενοχής;

Προ ημερών βρισκόμουν σε καφέ στο κέντρο της Αθήνας και ανέμενα έναν φίλο. Άθελα μου άκουσα τη συζήτηση που λάμβανε χώρα στο διπλανό ακριβώς τραπέζι. Ένας άνδρας ο οποίος ήταν σε διαδικασία διαζυγίου με τη σύζυγό του και καθορισμού της επιμέλειας των παιδιών συζητούσε με έτερο άτομο για τα διαδικαστικά.

Σε κάποια στιγμή ανέφερε πως, φοβούμενος μήπως δεν πάρει την επιμέλεια, θα δημιουργήσει μέσω τεχνητής νοημοσύνης ηχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή της συζύγου του, κατά το οποίο εκείνη θα μιλάει άσχημα και απειλητικά εναντίων των παιδιών και θα το παρουσιάσει στο δικαστήριο επικαλούμενος πως είναι ακατάλληλη για την επιμέλεια.

Με τον ίδιο τρόπο μπορούν να φτιαχτούν και άλλα ηχητικά «ντοκουμέντα» ή βίντεο με σκοπό να ενοχοποιήσουν ανθρώπους για οποιαδήποτε πράξη, και ναι δεν είναι αδύνατο. Στο σημείο που έχει φτάσει η τεχνολογία και με το ρυθμό που εξελίσσεται τα φαινόμενα αυτά ολοένα και θα αυξάνονται. Στην παραπάνω περίπτωση δεν έχουμε οικονομική απάτη, που θα φανεί μέσω του λογαριασμού ή της i.p. ούτε πώληση προϊόντων, έχουμε ένα δημιούργημα τεχνητής νοημοσύνης με βαρύτατες επιπτώσεις για την γυναίκα - θύμα και ένα προϊόν που δύσκολα θα γνωματευθεί η αυθεντικότητα του.

Σε κάθε περίπτωση τέτοιου είδους ενέργειες μπορούν λάβουν χώρα και σε πιο απλές καθημερινές - προσωπικές υποθέσεις. Ένας κακοπροαίρετος να τοποθετήσει τη φωτογραφία σας δίπλα σε μία άλλη γυναίκα, να σας τοποθετήσει σε ένα χώρο αντίθετο με τα ιδεολογικά σας δεδομένα, να σας «βάλει» να κακολογείται κάποιον φίλο ή φίλη και άλλα πολλά ευφάνταστα ψευδή γεγονότα.

Είναι δυνατόν να αποδειχθεί πως ένα αποδεικτικό στοιχείο σαν αυτό είναι δημιούργημα τεχνητής νοημοσύνης;

Τα περισσότερα βίντεο και ηχητικά που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στο διαδίκτυο είναι καλής μεν ποιότητας αλλά έχουν στοιχεία που προδίδουν πως δεν είναι αληθινά. Υπάρχουν «επαγγελματίες» του είδους που δύνανται να φτιάξουν ένα τέτοιο ηχητικό ή βίντεο τελείως αληθοφανές.

Στην αγορά κυκλοφορούν προγράμματα για την αναγνώριση της αυθεντικότητας ενός τέτοιου δημιουργήματος, χωρίς όμως να μπορούν να προσδιορίσουν με 100% επιτυχία εάν είναι δημιούργημα AI ή όχι.

Σε κάθε περίπτωση η παρουσίαση ενός ηχητικού, βίντεο ή φωτογραφίας στη δικαστική αίθουσα ή στις αρχές μπορεί ενδεχομένως να αναγνωριστεί από το εξειδικευμένο προσωπικό της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος. Ας αναλογιστούμε όμως σε αυτό το σημείο πόσο πιο χρονοβόρα θα γίνει η δικαστική διαδικασία έπειτα από διακοπή για την πραγματογνωμοσύνη των στοιχείων.

Στην Αμερική το φαινόμενο αυτό έχει αρχίσει ήδη να δημιουργεί ανάλογα προβλήματα, καθώς όχι μόνο προσκομίζουν δημιουργήματα τεχνητής νοημοσύνης στο δικαστήριο ως αποδεικτικά στοιχεία αθωότητας ή ενοχής, αλλά ισχυρίζονται ψευδός πως πραγματικές φωτογραφίες και βίντεο του αντιδίκου είναι δημιουργήματα AI με αποτέλεσμα να αναβάλλεται η δίκη ώστε να γνωματεύουν από πραγματογνώμονα και η διαδικασία να γίνεται όλο πιο περίπλοκη και χρονοβόρα.

Μονταζιέρες και δυσφημίσεις υπήρχαν πάντα.

Η διαφορά τώρα στις ενέργειες αυτές είναι στη δυσκολία αναγνώρισής τους, στην εύκολη πρόσβαση από το κοινό και στην πληθώρα προγραμμάτων που υπάρχουν. Από τις παλιές εποχές του ιντερνέτ υπήρξε η παραποίηση φωτογραφιών μέσω photoshop και των βίντεο και ηχητικών μέσω μοντάζ ή προγραμμάτων. Καμία σχέση όμως με την σημερινή ποιότητα αλλά και με την ταχύτατη δημιουργία τους, συγκριτικά με τις ατελείωτες ώρες που σπαταλούσαν τα προηγούμενα χρόνια για να δημιουργήσουν ή βελτιώσουν ένα βίντεο ή μία φωτογραφία.

Οι νέοι αυτοί παράγοντες που προέκυψαν από την τεχνητή νοημοσύνη έχουν φέρει αναταραχή και ανησυχία σε διαφόρους τομείς όχι μόνο στις δικαστικές ή αστυνομικές αρχές αλλά και σε απλούς πολίτες, φοβούμενοι μήπως πέσουν θύματα παρόμοιας απάτης. Το σίγουρο είναι πως ακόμα δεν έχουμε γνωρίσει όλα τα προβλήματα που θα προκύψουν από την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς μέρα με τη μέρα κάτι καινούριο έρχεται στην επιφάνεια, αλλά ούτε γνωρίζουμε ποιο θα είναι το κορυφαίο επίπεδο αυτής της τεχνολογίας. Εάν πριν 10 χρόνια μας έλεγαν πως σήμερα θα είχαμε αυτά τα ισχυρότατα εργαλεία στα χέρια μας θα μας φαινόταν εξωπραγματικό, κανείς λοιπόν δεν μπορεί να γνωρίζει τι μπορεί να έρθει στο προσκήνιο μέσα στα επόμενα 10.