Μια συνέντευξη για θέματα καταναλωτών

Όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι κάνουν τις αγορές τους μέσω του διαδικτύου πέρα από τα σύνορα των χωρών τους. Οι δαπάνες των καταναλωτών αναλογούν στο 56% του ΑΕΠ της ΕΕ, το ποσοστό αυτό δείχνει την τεράστια δύναμη που έχουν οι καταναλωτές για να δώσουν ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάιο του 2012 με το «Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές» υποσχέθηκε ότι εκείνοι θα έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη σχετική πολιτική της ΕΕ. Η ενίσχυση των γνώσεων των καταναλωτών σχετικά με τα δικαιώματά τους και οι καλύτεροι τρόποι άσκησης των δικαιωμάτων τους, προσδιορίστηκαν ως δύο βασικές ενέργειες που θα επιτρέψουν στους καταναλωτές να επωφεληθούν πλήρως από τις ευκαιρίες που προσφέρει η ενιαία αγορά.

Για ποιο λόγο η ΕΕ ξεκινά εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών;

Αντιπροεδρος κ. Viviane Reding: Ως επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, θέλω να διασφαλιστεί η αρτιότητα των κανόνων ΕΕ που εγγυώνται τα δικαιώματα των καταναλωτών. Χάρη στην οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών και άλλους κανόνες της ΕΕ, έχουν ενισχυθεί τα δικαιώματα των καταναλωτών στην ΕΕ, οι οποίοι μπορούν να κάνουν συνειδητές και υπεύθυνες επιλογές όταν κάνουν τις αγορές τους ή όταν χρησιμοποιούν υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη. Τα δικαιώματα αυτά είναι ωστόσο χρήσιμα μόνο εάν ο κόσμος — τόσο οι καταναλωτές όσο και οι επιχειρήσεις — γνωρίζει την ύπαρξή τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την εκστρατεία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, σε μια εποχή όπου οι καταναλωτές έχουν στη διάθεσή τους μια ολόκληρη νέα σειρά από ενισχυμένα δικαιώματα χάρη στη νέα οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών που θα αρχίσει να ισχύει τον Ιούνιο.

Γιατί η ΕΕ εμπλέκεται στην πολιτική για τους καταναλωτές;

Επίτροπος κ. Neven Mimica: Σήμερα η ενασχόληση της ΕΕ με την πολιτική για τους καταναλωτές είναι σημαντικότερη από κάθε άλλη φορά. Τα δικαιώματα των καταναλωτών δεν αποτελούν πλέον εθνική υπόθεση· όλοι αγοράζουμε προϊόντα ή υπηρεσίες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι μια κατάσταση επωφελής για όλους: οι καταναλωτές έχουν μεγαλύτερη επιλογή και η άνοδος του εμπορίου δίνει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Τα δικαιώματα των καταναλωτών στο πλαίσιο της ΕΕ εγγυώνται την προστασία των καταναλωτών, όταν κάνουν τις αγορές τους στη χώρα τους ή σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, μέσω ενός καταστήματος του διαδικτύου. Η Επιτροπή συνεργάζεται επίσης στενά με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα δικαιώματα των καταναλωτών δεν υπάρχουν μόνο στα χαρτιά αλλά εφαρμόζονται και σωστά.

Ποια είναι η νέα οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών και ποια πλεονεκτήματα θα προσφέρει στους καταναλωτές;

Αντιπροεδρος κ. Viviane Reding: Από τις 13 Ιουνίου 2014, η οδηγία της ΕΕ για τα δικαιώματα των καταναλωτών θα εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η οδηγία θα ενισχύσει τα δικαιώματα των καταναλωτών. Οι καταναλωτές θα μπορούν να νιώθουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη όταν κάνουν τις αγορές τους, συμπεριλαμβανομένων και των αγορών τους μέσω διαδικτύου, σε οποιοδήποτε μέρος της ΕΕ. Η δυνατότητα αγορών σε οποιοδήποτε μέρος της ΕΕ σημαίνει ότι οι καταναλωτές έχουν πολύ ευρύτερο φάσμα επιλογών προϊόντων σε πιο ανταγωνιστικές τιμές.

Η οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών ενισχύει τα δικαιώματα των καταναλωτών και στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Επιτρέψτε μου να σας δώσω λίγα μόνο παραδείγματα. Η χρονική περίοδος στην οποία οι καταναλωτές έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν γνώμη σχετικά με ένα προϊόν που αγόρασαν θα παραταθεί από 7 σε 14 ημέρες, και η περίοδος αυτή θα ξεκινά από τη στιγμή που ο καταναλωτής παραλαμβάνει το προϊόν, και όχι από τη στιγμή που συνάπτεται η σύμβαση, όπως συμβαίνει σήμερα. Οι νέοι κανόνες θα απαγορεύουν επίσης τις προσαυξήσεις για τη χρήση πιστωτικών καρτών — από τώρα και στο εξής οι έμποροι θα μπορούν να χρεώνουν ό,τι πραματικά τους κοστίζει ένα προϊόν. Τα προσημειωμένα τετραγωνίδια για τις πρόσθετες υπηρεσίες θα απαγορευτούν, για παράδειγμα κατά την κράτηση αεροπορικών εισιτηρίων. Επίσης, η οδηγία θέτει εκτός νόμου τις κρυφές επιβαρύνσεις και «παγίδες όσον αφορά το κόστος». Με την οδηγία αυτή, εξασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές δεν πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης όταν κάνουν τις αγορές τους μέσω του διαδικτύου.

Ποια δικαιώματα έχω ως καταναλωτής;

Επίτροπος κ. Neven Mimica: Ως καταναλωτές, συχνά αντιμετωπίζουμε καταστάσεις στις οποίες είτε διαπιστώνουμε ότι έχουμε παραπλανηθεί είτε δεν είμαστε βέβαιοι για το τι αγοράζουμε ή απλώς αλλάζουμε γνώμη. Αυτό είναι ακόμη πιο συνηθισμένο όταν κάνουμε αγορές μέσω του διαδικτύου. Η αγορά υπηρεσιών και προϊόντων μέσω του διαδικτύου έχει γίνει πολύ ευκολότερη, ωστόσο, είναι σημαντικό οι πολίτες να αισθάνονται ασφάλεια όταν αξιοποιούν τη δυνατότητα αυτή. Η νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει τους καταναλωτές σε όλη την Ευρώπη.

Για παράδειγμα, αν αγοράσετε ένα προϊόν μέσω του διαδικτύου και αλλάξετε απλώς γνώμη, έχετε πλέον το δικαίωμα να σας επιστραφούν τα χρήματά σας, εφόσον επιστρέψετε το συγκεκριμένο αντικείμενο μέσα σε 14 ημέρες από την παραλαβή του. Αν ο πωλητής επιθυμεί να πληρώσετε εσείς τα έξοδα της επιστροφής, αυτό θα πρέπει να γίνεται σαφές πριν από την αγορά του αντικειμένου — διαφορετικά δεν είστε υποχρεωμένος να πληρώσετε. Για ογκώδη αντικείμενα τα οποία, συνήθως, δεν είναι δυνατόν να αποσταλούν ταχυδρομικά, θα πρέπει εκ των προτέρων να σας δώσουν μια εκτίμηση των εξόδων της επιστροφής.

Και αν κάτι δεν πάει καλά, οι καταναλωτές πώς μπορούν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους;

Αντιπροεδρος κ. Viviane Reding: Αν αγοράσατε μια συσκευή ΜΡ3 η οποία δεν έφτασε ποτέ στα χέρια σας ή αν πληρώσατε τον προμηθευτή σας στο εξωτερικό και εκείνος σας παρέδωσε ελαττωματικό προϊόν, δεν πρέπει να ανησυχείτε, διότι υπάρχει ένας οικονομικός τρόπος για να διεκδικήσετε τα χρήματά σας. Σε πολλές περιπτώσεις και σε όλες τις χώρες της ΕΕ — εκτός από τη Δανία — μπορείτε χρησιμοποιήσετε την ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών. Πρόκειται για μια γρήγορη, αποτελεσματική από πλευράς κόστους εναλλακτική λύση σε σχέση με τις παραδοσιακές δικαστικές διαδικασίες, και προς το παρόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου που δεν ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ. Το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να υποβάλετε ένα τυποποιημένο έντυπο που αφορά τις μικροδιαφορές.

Επίτροπος κ. Neven Mimica: Όταν πρόκειται για προβλήματα με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αγοράσατε από άλλη χώρα της ΕΕ, μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από τα ευρωπαϊκά κέντρα καταναλωτών. Το δίκτυο των ΕΚΚ καλύπτει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ισλανδία και προσφέρει δωρεάν συμβουλές και υποστήριξη στους καταναλωτές όταν αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες από έμπορο ο οποίος είναι εγκατεστημένος σε άλλη χώρα που καλύπτεται από το δίκτυο.