Ένα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα

Μια ενδιαφέρουσα επιστημονική και πολιτική συζήτηση έλαβε χώρα το βράδυ της Δευτέρας 4/7, στο Free Thinking Zone στο Κολωνάκι, στην εκδήλωση της «Κ» με θέμα «Ένα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα». Οι συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν επί μεγάλου εύρους ζητημάτων, συμφώνησαν και διαφώνησαν σε πολλά και δέχθηκαν ερωτήσεις από ένα ως επί το πλείστον νομομαθές ακροατήριο δικηγόρων και φοιτητών Νομικής. Τη συζήτηση –ή μέρος της– παρακολούθησαν, μέσω Διαδικτύου, 9.563 άτομα.

«Έχουμε κάνει την Ελλάδα ένα τεράστιο μπάχαλο. Θα έπρεπε να είμαστε από τους πρώτους παγκοσμίως, αλλά είμαστε πάτοι.», δήλωσε ο Στέφανος Μάνος, πρώην υπουργός και επί δεκαετίες υπέρμαχος του φιλελευθερισμού. Ο κ. Μάνος –μέλος της «συμμορίας των έξι» που δημοσίευσαν προ μηνός στην «Καθημερινή» την ολοκληρωμένη πρότασή τους για ένα νέο Σύνταγμα– ήθελε με τα λόγια αυτά να εξηγήσει γιατί πιστεύει ότι έχει έλθει η ώρα για μια ουσιαστική, ρηξικέλευθη αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη του πολιτεύματος.

Στην αρχική του εισήγηση στάθηκε σε δύο καινοτομίες που προτείνει το συγκεκριμένο πόνημα: την εκλογή βουλευτών σε μονοεδρικές περιφέρειες, που θα αποκαταστήσει τον δεσμό μεταξύ των ψηφοφόρων και του πολιτικού που τους εκπροσωπεί και την οικονομική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα αποδυναμώσει το συγκεντρωτικό κράτος, θα εξορθολογίσει τη φορολογία και θα επιταχύνει διαδικασίες που αυτή τη στιγμή λιμνάζουν μεταξύ ΟΤΑ και κεντρικής διοίκησης.

Στον αντίποδα από τον κ. Μάνο, σχετικά με την ανάγκη μιας βαθιάς αναθεώρησης, βρέθηκε ο Παναγιώτης Πικραμμένος, τέως πρόεδρος του ΣτΕ και υπηρεσιακός πρωθυπουργός μεταξύ των δύο εκλογών του 2012. «Οι συνθήκες δεν είναι ώριμες για κάτι τέτοιο. Η εύρυθμη λειτουργία του Συντάγματος χρειάζεται συνεννόηση πολιτικών δυνάμεων», είπε, υπονοώντας ότι είμαστε ακόμα μακριά από κάτι τέτοιο. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι στα θέματα εκείνα όπου υπάρχει ευρεία κοινωνική συναίνεση –ευθύνη υπουργών, οι πλειοψηφίες για τις ανεξάρτητες αρχές που ποτέ δεν επιτυγχάνονται– μπορεί η αναθεώρηση να προχωρήσει.

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, επίσης μέλος της «συμμορίας των έξι» στο πάνελ και αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο πανεπιστήμιο Αθηνών, μίλησε για τη συντηρητική και τη ριζοσπαστική αντίδραση που εισέπραξε σχετικά με τις προτάσεις του «Καινοτόμου Συντάγματος». Οι συντηρητικοί, όπως είπε, χωρίζονται στους «γνησίως εθελοτυφλούντες, που θεωρούν ότι όλα βαίνουν καλώς και στους κριτικούς ρεαλιστές. Το 90% της κριτικής των τελευταίων μπορεί να συνοψιστεί στη φράση "αυτά δεν γίνονται στην Ελλάδα". Οι ριζοσπάστες, από την πλευρά τους, μπορούν να ταξινομηθούν σε "συνταγματικούς λαϊκιστές", που θεωρούν ότι μπορεί να καθιερωθεί η ευτυχία ως συνταγματικό δικαίωμα και τους "γνήσιους μεταρρυθμιστές"». Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεραπετρίτη, η αναθεώρηση του Συντάγματος, για να μη χαθεί ξανά η ευκαιρία, θα πρέπει να αναμετρηθεί με τις τέσσερις κύριες παθογένειες της μεταπολίτευσης: το έλλειμμα θεσμικών αντιβάρων, τη μη κανονικότητα στη λειτουργία των θεσμών, την αναξιοκρατία στη δημόσια διοίκηση και τη λειτουργία της Δικαιοσύνης.

Η εκδήλωση δεν ήταν μια αλληλουχία παράλληλων μονολόγων: Οι κ. Γεραπετρίτης και Πικραμμένος –με τη συνεισφορά και του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου, ο οποίος αναδείχθηκε σε επίτιμο τέταρτο μέλος του πάνελ– διαφώνησαν για τον τρόπο επιλογής των δικαστών. Ο κ. Μάνος απάντησε σε ερώτηση του αρθρογράφου της «Κ» Πάσχου Μανδραβέλη για την απουσία από τον δημόσιο διάλογο θεμάτων σχετικών με τα ατομικά δικαιώματα, λέγοντας ότι φταίνε τα ΜΜΕ που δεν γίνεται η σχετική συζήτηση. Ένας υποψήφιος διδάκτωρ Νομικής στο ακροατήριο ρώτησε πώς θα προστατευθεί ο θεσμός του βουλευτή μονοεδρικής περιφέρειας από τις ρουσφετολογικές ορέξεις των ψηφοφόρων του αλλά δεν έλαβε ικανοποιητική απάντηση.