Η αντίστροφη μέτρηση για τις ημέρες του Πάσχα έχει ξεκινήσει και η ευκαιρία για ολιγοήμερες αποδράσεις από την πόλη φαντάζει πιο θελκτική από ποτέ, ιδίως τώρα που το yellowday σε βοηθάει τα μέγιστα να υλοποιήσεις τις περισσότερες.
Οι επιλογές, φυσικά πολλές. Υπό τους ήχους της φιλαρμονικής στην Κέρκυρα, ιεροτελεστικά στην Πάτμο, κατανυκτικά στα Μετέωρα ή με ρουκετοπόλεμο στη Χίο; Εσύ αποφασίζεις!
Κέρκυρα
Το Πάσχα στην κοσμοπολίτικη Κέρκυρα έχει κάτι το διαφορετικό, κάτι που αξίζει να το ζήσεις έστω και μία φορά. Οι φιλαρμονικές του νησιουδίνουν ιδιαίτερο χρώμα στην περιφορά των επιταφίων αλλά και στην Ανάσταση. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι μπάντες κάνουν τις τελευταίες πρόβες στην Πιάτσα Πίνια, ενώ αργότερα στο Ντουόμο, την καθολική μητρόπολη της Πλατείας Δημαρχείου, διαβάζονται τελετουργικά τα 12 Ευαγγέλια.
Τη Μεγάλη Παρασκευή οφείλεις να περάσεις ολόκληρη την ημέρα σου στην Παλιά Πόλη. Από το πρωί και την Αποκαθήλωση υπό τους ήχους εκκλησιαστικού οργάνουστη λειτουργία του Αγίου Σπυρίδωνα μέχρι το βράδυ που παρελαύνει ο Επιτάφιος της Μητρόπολης, γίνονται δεκάδες περιφορές, πάντα συνοδεία των φιλαρμονικών, οι οποίες παίζουν πένθιμα εμβατήρια προσδίδοντας μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στην Εβδομάδα των Παθών.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι κάτοικοι της Παλιάς Πόλης,πετούντους μπότηδες(τεράστια κανάτια γεμάτα νερό) από τα μπαλκόνια τους υπό τον ήχο βροντερών κανονιοβολισμών, ενώ αμέσως μετά οι φιλαρμονικές ξεχύνονται και πάλι στους δρόμους παίζοντας εμβατήρια.
Κάτι που πρέπει να έχεις υπόψη σου πριν τρέξεις να κλείσεις εισιτήρια όμως, είναι ότι στην Κέρκυρα, το σούβλισμα του αρνιού δεν αποτελεί μέρος της παράδοσης. Οι Κερκυραίοι τρώνε σούπα αυγολέμονο με 2-3 κρεατικά και αφήνουν το αρνάκι για τη δεύτερη μέρα!
Χίος
Το πέρασµα από το «Θάνατο στην αιώνια Ζωή» που συμβολίζεται μέσα από το διάσημο έθιμο του ρουκετοπόλεμου στον Βροντάδο, έχει τις ρίζες του στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και είναι αυτό που δίνει τόνο στο χιώτικο Πάσχα. Οι ντόπιοι μάλιστα ανεβαίνουν στην εκκλησία του Αγίου Μακάριου στο βουνό Αίπος για να απολαύσουν το θέαμα από ψηλά, ενώ οι πιο τολμηροί δεν αμελούν να πλησιάσουν τις εκκλησίες του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερειθιανής, που αποτελούν και το επίκεντρο του ρουκετοπόλεμου.
Παλαιότερα, οι κάτοικοι των ενοριών, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια, αλλά με το πέρασμα του χρόνου, αυτά εξελίχθηκαν σε ρουκέτες-βεγγαλικά από νίτρο, θειάφι και μπαρούτι που κατασκευάζουν οι ίδιοι. Η προετοιμασία δε, αρχίζει πολλούς μήνες πριν, ενώ οι ποσότητες των ρουκετών που ετοιμάζονται κάθε χρόνο φτάνουν τις μερικές χιλιάδες και το θέαμα που παρουσιάζουν στον ανοιξιάτικο ουρανό το βράδυ της Ανάστασης είναι πραγματικά φαντασμαγορικό!
Στις μονές που κρέμονται από τα μοναδικής ομορφιάς απόκρυμνα βράχια, το Πάσχα σου θα πάρει άλλη όψη με κατανυκτικές ολονυχτίες υπό το φως των κεριών, υπέροχες ψαλμωδίες και βυζαντινή μουσική, μια εμπειρία σχεδόν μυστικιστική.Αιώνες τώρα άλλωστε, το γιγαντιαίο πέτρινο σύμπλεγμα των 800 και πλέον σκοτεινόχρωμων βράχων, αποτελεί όχι μόνο τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς αλλά και ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Ορθόδοξης εκκλησίας.
Από τις τριάντα μονές που μαρτυρούνται μέσα από τα ιστορικά στοιχεία, σήμερα λειτουργούν μόνο έξι.Η πιο εύκολα προσβάσιμη από αυτές είναι εκείνη του Αγίου Στεφάνου, όπου το αυτοκίνητο φτάνει μέχρι το προαύλιο.
Εδώ οι επιτάφιοι είναι λιτά και διακριτικά στολισμένοι, χωρίς το θόλο με τον οποίο τους έχουμε όλοι μας συνηθίσει. Το βράδυ της Ανάστασης οι λειτουργίες αρχίζουν στις 9 ενώ ανήμερα το Πάσχα αλλά και τις μέρες που ακολουθούν αξίζει να βρεθείς στην Καλαμπάκα για τα «πασχαλόγιορτα», όπου η λαϊκή παράδοση παίρνει τη σκυτάλη.
Οι μυρωδιές από τον οβελία που ψήνεται στα κλήματα αλλά και οι πασπαλιάρες (πίτες από καλαμποκάλευρο ψημένες στη γάστρα) και το μπασιορντί (χοιρινό διατηρημένο στο λίπος του) είναι τα απαραίτητα πασχαλινά εδέσματα που συνοδεύουν την ατέλειωτη οινοποσία, το γλέντι και το χορό.Το Πάσχα στα Μετέωρα τέλος, μπορεί να συνδυαστεί ιδανικά και με εξορμήσεις στη γύρω περιοχή, στον Ασπροποτάμο, στο Περτούλι και στην Ελάτη.
Καλαμάτα
Με αφετηρία τους απελευθερωτικούς αγώνες και με έναυσμα τις σαΐτες με τις οποίες οι Μεσσήνιοι αντιμετώπιζαν το ιππικό των Τούρκων, πραγματοποιείται κάθε χρόνο ανήμερα το Πάσχα στην Καλαμάτα, ο λεγόμενος σαϊτοπόλεμοςή αλλιώς «Έθιμο των Μπουλουκιών». Ένας σημαντικός λόγος για να ταξιδέψεις μέχρι τη Μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
Οι συμμετέχοντες που υποστηρίζονται από τον άμαχο πληθυσμό (δηλαδή τους συγγενείς και φίλους)συγκεντρώνονται στα Παλιά Σφαγεία ντυμένοι με τις παραδοσιακές τους στολές και τις σαΐτες τους (τους χαρτονένιους σωλήνες που έχουν προηγουμένως γεμίσει με μπαρούτι)στα χέρια, και επιδίδονται σε «πόλεμο», φωτίζοντας τον ουρανό!
Μύκονος
Δεν υπάρχει αργία, τριήμερο, εθνική ή θρησκευτική εορτή, που να μη γεμίσει η Μύκονος με τους (celebrities και μη) λάτρεις του νησιού. Έτσι και τις ημέρες του Πάσχα, το πιο διάσημο νησί της Ελλάδας σφύζει από ζωή, αφού εκατοντάδες επισκέπτες θέλουν να ζήσουν στη Μύκονο την κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας.
Για τη Μεγάλη Παρασκευή διάλεξε ένα από τα εκκλησάκια της Χώρας για την περιφορά του Επιταφίου. Οι νοικοκυρές καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας φτιάχνουν στα σπίτια τους τις Λαμπροκουλούρες με περίτεχνα σχήματα και τις στολίζουν με κόκκινα αβγά. Κάποιες Λαμπροκουλούρες τις μοιράζουν και κάποιες άλλες τις βάζουν στο τραπέζι για το πασχαλινό δείπνο αμέσως μετά την Ανάσταση.
Τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή οι φούρνοι δίνουν στο ψωμί το σχήμα του Σταυρού και συμβολικά το κόβουν με το χέρι, επειδή λόγω της ημέρας δεν θέλουν να χρησιμοποιήσουν μαχαίρι, ενώ έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια από τον Πολιτιστικό Λαογραφικό Σύλλογο Γυναικών Μυκόνου, να ψάλουν οι γυναίκες του νησιού το Μοιρολόι της Παναγιάς σε όλες τις Ενορίες της Χώρας και της Άνω Μεράς.
Το Μεγάλο Σάββατο αξίζει να κάνεις Ανάσταση στο ιδιαίτερα γραφικό Μοναστήρι στην Άνω Μερά, ενώ την Κυριακή του Πάσχα, αφού απολαύσεις τον πατροπαράδοτο οβελία, οφείλεις να κάνεις μια βόλτα στη Χώρα για να παρακολουθήσεις το κάψιμο του Ιούδα.
Το Πάσχα στο ιερό νησί της Αποκαλύψεως γιορτάζεται με ιδιαίτερη κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια.Από την Κυριακή των Βαΐων, οι στολισμοί, το γιορτινό τραπέζι και οι θρησκευτικές παραδόσεις, εντάσσουν τον επισκέπτη στο πασχαλινό κλίμα. Όλοι έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, χτισμένο στη σπηλιά-ασκητήριο του Ευαγγελιστή, όπου τη Μεγάλη Παρασκευή, γίνεται και η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης.
Το πιο χαρακτηριστικό από τα έθιμα που αναβιώνουν κάθε χρόνο στην Πάτμο είναι η «Τελετή του Νιπτήρος» (το πρωί της ΜεγάληςΠέμπτης στην Πλατεία Δημαρχείου), το οποίο αποτελεί την αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Ηγούμενος, πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως ακριβώς έκανε ο Ιησούς στους μαθητές του στο Μυστικό Δείπνο.
Το επόμενο βράδυ όλοι οι επιτάφιοι κάνουν περιφορά στα καλντερίμια του νησιού και συναντιούνται στις πλατείες της Χώρας και της Σκάλας ενώ η Ανάσταση γίνεται στο μοναστήρι. Ανήμερα του Πάσχα, τέλος, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά διαφορετικές γλώσσες κατά τη λειτουργία της Αγάπης.
Ρόδος
Μια επίσκεψη το Πάσχα στο μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων θα σε πείσει ότι η Ρόδος δεν είναι απλά και μόνο ένας καθιερωμένος καλοκαιρινός προορισμός, αλλά πολύ περισσότερα. Το νησί φημίζεται για το πασχαλινό έθιμο της βούρνας, στο χωριό Άγιος Ισίδωρος, το οποίο ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει τη Δευτέρα της Λαμπρής. Σε αυτό, συμμετέχουν όλοι οι ανύπαντροι άνδρες του χωριού, τηρώντας διάφορους κανόνες, όπως η βούρνα, δηλαδή το ρίξιμο των «ανυπάκουων» σε μία γούρνα με νερό.
Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης από την άλλη οι κάτοικοι ανάβουν τον καλαφουνό, μια μεγάλη φωτιά που συμβολίζει το κάψιμο του Ιούδα, η οποία πρέπει να παραμείνει αναμμένη έως την Κυριακή του Πάσχα.
Ως γαστρονομικός προορισμός τώρα, δεδομένα θα αφήσει ικανοποιημένο και τον πλέον απαιτητικό καλοφαγά. Το τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την παραδοσιακή μαγειρίτσα αλλά και βραστό κεφάλι κατσικιού, ενώ την Κυριακή του Πάσχα το τοπικό φαγητό, η λαμπριάτη (αρνί η κατσίκι, γεμιστό με ρύζι και εντόσθια) έχει την τιμητική της.
Πάσχα με άρωμα μίας άλλης εποχής στο φημισμένο κάστρο.Η Μονεμβασιά είναι ο ιδανικός προορισμός για όσουςθέλουν να ζήσουν το Πάσχα μιας άλλης εποχής. Οι λειτουργίες γίνονται στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού, με αποκορύφωμα την περιφορά του Επιταφίου στα πλακόστρωτα σοκάκια, υπό τη μουσική υπόκρουση της μπάντας του δήμου.
Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα αξίζει να παρακολουθήσεις και την τοπική εκδοχή τουεθίμου του καψίματος του Ιούδα (ένα ανθρώπινο ομοίωμα από ξύλα και άχυρα μέσα στο οποίο υπάρχουν κροτίδες και βεγγαλικά), στον περίβολο της εκκλησίας, ενώ δεν πρέπει να παραλείψεις να δοκιμάσεις τα αντιπροσωπευτικά εδέσματα της περιοχής. Σαΐτια (χόρτα, σπανάκι, δυόσμος, λάπαθο, μυρώνια, τυλιγμένα σε φύλλο πασπαλισμένο με τυρί), ντολμάδες με αμπελόφυλλα, γαρδουμπίτσες, μοσχαράκι με χυλοπίτες, χοιρινό κρασάτο με πορτοκάλι, εξαιρετική φασολάδα και όλα αυτά να συνοδεύονται -απαραιτήτως- απότο εξαιρετικό αγιωργίτικο της τοπικής Οινοποιητικής.
Ζάκυνθος
Η Μεγάλη Εβδομάδα στη Ζάκυνθο έχει έναν εντελώς δικό της, έντονα βυζαντινό, χαρακτηριστικό χρώμα. Το Πάσχα στο «Τζάντε» θα ακούσεις το 12ο Ευαγγέλιο στα Ζακυνθινά, θα δεις τις καμπάνες του νησιού να «χηρεύουν» και να μην ξαναχτυπούν μέχρι το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, μετά τον εσπερινό της Μεγάλης Πέμπτης, ενώ θα ακολουθήσεις μια πραγματικά ξεχωριστή λιτανεία Επιταφίου που ξεκινά από το ναό του Αγίου Νικολάου του Μώλου, στην πλατεία Σολωμού.
Θα δεις το σπάσιμο των πήλινων σταμνών στην Πρώτη Ανάσταση, ενώ τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου το «Χριστός Ανέστη» ψάλλεται κατά την ιδιόμορφη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική στην πλατεία του Αγίου Μάρκου. Θα ζήσεις μέσα στη μαγευτική ανοιξιάτικη φύση το παραδοσιακό πανηγύρι στη Μπόχαλη και τηνπεριφορά της πανάρχαιας εικόνας της Παναγίας της Χρυσοπηγής υπό τους ήχους του ταμπουρλονιάκαρου (δύο παλιά χειροποίητα παραδοσιακά όργανα, ένα πνευστό κι ένα κρουστό) αλλά θα διασκεδάσεις και με πολλά ακόμα τοπικά πανηγύρια σε ολόκληρο το νησί.
Ένα από τα πιο φαντασμαγορικά πασχαλινά έθιμα συμβαίνει κάθε χρόνο στο Λεωνίδιο. Η νύχτα της Ανάστασης είναι η νύχτα των αερόστατων αφού με το πρώτο «Χριστός Ανέστη» χιλιάδες πολύχρωμα αερόστατα πλημμυρίζουν τον ουρανό, ενώ δίπλα στην εκκλησία καίγεται το ομοίωμα του Ιούδα πάνω σε ξερά κλαδιά. Κάθε σπίτι ετοιμάζει το δικό του καιρό πριν, αλλά κι εσύ θα έχεις τη δυνατότητα να προμηθευτείς δωρεάν το δικό σου.Οι ντόπιοι μάλιστα πιστεύουν ότι όποιες καιρικές συνθήκες και αν επικρατούν στην περιοχή, την ώρα της Ανάστασης όλα γίνονται γαλήνια για να συμβάλλουν στην τέλεση του εθίμου.
Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα μη χάσεις επίσης την τελετή της Αγάπης, όπουτο Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην τσακώνικη διάλεκτο, μικρό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου που μεταβιβάζεται από τους μεγαλύτερους στους μικρότερους, ενώ αργότερα ένα τσακώνικο γλέντι στήνεται στην κεντρική πλατεία, με κρασί, μεζέδες και παραδοσιακές δίπλες αλλά και δημοτικούς χορούς από φουστανελοφόρους και τζουμπελούδες (η επίσημη τοπική ενδυμασία).
Ύδρα
Το Πάσχα στην Ύδρα είναι σίγουρα διαφορετικό.Τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας στο νησί αναβιώνουν έθιμα παλιά, μα όχι ξεχασμένα, που μοιραία είναι δεμένα με τη θάλασσα. Αν επιλέξεις λοιπόν να περάσεις αυτές τις μέρες στο μικρό νησί του Σαρωνικού θα ζήσεις από κοντά την μοναδική εμπειρία της περιφοράς του επιταφίου στη συνοικία Καμίνι, όπου ο επιτάφιος μπαίνει στη θάλασσα όσο διαβάζεται η «Ακολουθία του Επιταφίου», δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική την οποία απολαμβάνουν κάθε χρόνο εκατοντάδες επισκέπτες. Στη συνέχεια οι τέσσερις επιτάφιοι του νησιού συναντώνται στο κεντρικό λιμάνι.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, με το που θα ακουστεί το «Χριστός Ανέστη», το λιμάνι της Ύδρας παίρνει φωτιά από τα βεγγαλικά, ενώ και την Κυριακή του Πάσχα έχουμε «μπουρλοτιέρικη» Ανάσταση, με το παραδοσιακό κάψιμο του Ιούδα, όπου ένα ομοίωμα γεμισμένο με εύφλεκτες ύλες, ανατινάζεται στην προκυμαία του λιμανιού με πραγματικά φαντασμαγορικό τρόπο.
Κάπου αλλού…
Έντεκα προτάσεις για να ζήσεις από κοντά έθιμα και παραδόσεις μερικών εκ των ομορφότερων γωνιών της Ελλάδας. Σε μια χώρα όμως που σφύζει από αυτά γιατί να περιορίζεσαι στις προτάσεις ενός blog; Πάρε τις θάλασσες με ένα ιστιοπλοϊκό και καλή παρέα, και ανακάλυψε μόνος σου τον καλύτερο πασχαλινό προορισμό!
26°
