Είναι πάντα εκεί! Οι παλιές κολόνιες Prosar και τα τυριά Βερμίου, τα ψαρικά από τις τράτες της Μηχανιώνας και τα γουρουνόπουλα Καστοριάς στο τσιγκέλι, παρέα με τα λιβάνια και τα κεριά για τα τάματα στον Όσιο Δαυίδ! Τα πιπεράκια τα γεμιστά με τυρί-τουρσί, τα φλωρινιώτικα και οι δερβίσικοι δραμινοί παστουρμάδες. Κι απέναντι τα τραπεζάκια έξω του καφέ «Μοντιλιάνι», με τα χασαπόσκυλα που ορέγονται τα κόκαλα, δίπλα ακριβώς από την κυρία με τη γούνα που ξεδιαλέγει φρέσκα λαχανομάρουλα. Το Καπάνι, η ζώσα ολική επαναφορά στην παραδοσιακή λαϊκή αγορά της Θεσσαλονίκης, από την περίοδο της Τουρκοκρατίας έως και τις μέρες μας, δεν έπαψε ποτέ να ταΐζει με ατμόσφαιρα μπαχαρικών και φθήνια - ποιότητα άλφα τον κόσμο που επιμένει να κάνει τα ψώνια του εδώ.
Η Αγγελική Μπάρακλη, ψυχή της επιχείρησης Επανεκκινήσατε το Καπάνι!
Το χθες και το σήμερα σαν οφθαλμαπάτη
Φύσει και θέσει και ταγμένο λαϊκό, σε αντίθεση με την απέναντι αγορά του Μοδιάνο, που το προτιμούσαν τα πορτοφόλια τα πιο ματσό, τα αστικά δηλαδή, το Καπάνι ήταν το γκουρμέ της φτωχολογιάς, όπως το διακρίνουν και το εξιστορούν οι μελέτες, τα ιστορικά αρχεία και οι αναμνήσεις από το χθες της Θεσσαλονίκης. Ξηροκαρπάδικα, είδη ένδυσης, πολύβουα φολκλόρ στο μάτι και το αφτί, μιας και όσοι το προτιμούν για ψώνια διαφέρουν από το αντίστοιχο πλήθος των εμπορικών κέντρων-μάρκετ ή τις άλλες ντελικατέσεν πιάτσες, το Καπάνι όπως το ορίζουν οι δρόμοι Βλάλη, Μενεξέ, Σολωμού, Ασκληπιού, Σπανδωνή και Κυδωνιάτη, επιμένει, διαλαλεί, πουλά και γοητεύει!
Ουν Καπάν ή και... Αλευροπάζαρο για πάντα, όπως θα πει Καπάνι και στα τούρκικα. Όμως, κακά τα ψέματα. Πέρα από τη βίντατζ νοσταλγία και τη λατρεία για κάθε τι παλιό που συνεχίζει να πορεύεται στο χρόνο, αργοσβήνει το Καπάνι εμπορικά. Τραβάει ζόρια. Ωραίες οι φωτογραφίες και τα καλά σχόλια των ξένων τουριστικών οδηγών, όμως δεν έχει το Καπάνι την αντίστοιχη δυναμική της βαρκελωνέζας Μποκερίας ή τον παλμό της λονδρέζας του Κάμντεν. Δεν κατάφερε να αποκτήσει μια δυνατή ταυτότητα κι εμπορικά δυναμική μπράντα, ώστε να γίνει καθημερινό βίωμα η αγορά του για όλους τους Θεσσαλονικείς, πέρα από το υπάρχον κοινό που το προτιμά και είναι αριθμητικά λίγο και συνεχώς φθίνον.
Έως προχθές που δέχτηκα μια πρόσκληση να παραστώ σε μια γιορτή που υπόσχεται μέλλον και δράση. Αυτό δηλαδή που έχει ανάγκη η πόλη. Αλλά και ειδικά κάποιες περιοχές σαν αυτή, που μαραζώνουν κρίμα κι άδικα. Δράσεις στοχευμένες και ενορατικές, περισκοπικές ενέργειες που νοσταλγούν το μέλλον. Τι τρέχει; Αναρωτήθηκα, και... πήγα!
Κ σημαίνει όμως και... ΚΕΠΑ! Είναι ο φορέας που διαχειρίζεται από το 1991 τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Τα αξιοποιεί απευθείας από την Ε.Ε., και σε συνεργασία με φορείς του εξωτερικού αλλά και της Ελλάδας, παράγει επιχειρηματικό όφελος και ανάπτυξη, πέραν των κλισέ λέξεων-καραμέλα, μιας και υποστηρίζει τη δράση του με αποτελεσματικά tool kits και μεθόδους παραγωγής και σχεδιασμού. Η νοσταλγία του μέλλοντος που λέγαμε, αλλά με όρους επιστημονικούς, καθαρούς και καινοτόμους. Κι ένα μεγάλο πορτοκαλί Κ, που σηματοδοτεί παντού τις κολόνες, τους στύλους και τα στενά της περιοχής, όπως φυσικά και τις σακούλες μέσα στις οποίες τυλίγουν οι έμποροι τα ψώνια του κόσμου, δείχνει πως κάτι τρέχει εδώ. Και προφανώς γι’ αυτό με κάλεσαν.
«Βρε, καλώς τον» με υποδέχεται η Αγγελική Μπάρακλη. «Όντως, κάτι τρέχει εδώ και δεν είναι άλλο από μια δράση που επιτέλους ολοκληρώθηκε και θέλει να περάσει το Καπάνι στη νέα εποχή του». Καλώς την και άργησε, ανταποδίδω, καθώς η υπεύθυνη Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, που είχε όλον το συντονισμό και μερίμνησε για την εξασφάλιση των κονδυλίων, με μπριφάρει με τα τι και πώς. «Πριν από δυο χρόνια το ΚΕΠΑ εγκρίθηκε μαζί με άλλους 13 φορείς του εξωτερικού, ώστε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Design for Europe. Μια ενέργεια που ενώ για την Ευρώπη είναι μονόδρομος/εφαρμογή σε ό,τι έχει να κάνει με την αισθητική, τα εργαλεία και τη μεθοδολογία πρόσβασης στις νέες υπηρεσίες σχεδιασμού και παραγωγής, στη χώρα μας παραμένει ακόμα νωχελικός και αργοκίνητος. Δεδομένου πως θέλαμε ειδικά για τη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσουμε τη δυνατότητα που μας εγκρίθηκε σε μια περιοχή, που παρά τα προβλήματά της, μπορούν να δρομολογηθούν λύσεις καίριες και συναρπαστικές, διαλέξαμε μαζί με τον Δήμο, το Youthnest, το Creativity Platform, το Resilient Thessaloniki και το Σύλλογο Επαγγελματιών του Εμπορικού Κέντρου το Καπάνι. Φέρνοντας ειδικούς συνεργάτες από την Αγγλία, ειδικούς σε θέματα μάρκετινγκ αγοράς, μελετήσαμε τα προβλήματα, τις υποδομές, την ταυτότητα, την πρόσβαση και τις πιθανότητες “επανεκκίνησης” του μέρους. Σε συνεννόηση με τους εμπόρους και με χρήση των υφισταμένων πόρων, καταφέραμε να επεξεργαστούμε μια ολοκληρωμένη πολιτική προώθησης αλλά και να συνθέσουμε μια κοινή ταυτότητα για το μέλλον».
Ο Σπύρος Πέγκας, αντιδήμαρχος Τουρισμού, μαζί με επίλεκτη ομάδα στελεχών του ΚΕΠΑ
Like! Γιατί την ιστορία σου δεν πρέπει να την ξέρεις μόνο εσύ, αλλά και να τη μεταδώσεις. Γιατί το νέο Κ ως σήμα, που πλέον μπραντάρει ολιστικά την περιοχή, με την υπογραφή της Ευτυχίας Γούσιου, οπτικής επικοινωνιολόγου με περγαμηνές αλλά και στενά συνδεδεμένης με το μέρος, μιας και οι εμπορικές ρίζες της οικογένειάς της με το Καπάνι τη συνδέουν με μνήμες παιδικής ηλικίας, είναι αυτό που πρέπει: σύνθεση μίνιμαλ αλλά και περιεκτική, μοντερνιστικό K που ισορροπεί μπροστά από κολόνες και στύλους παμπάλαιους.
Like και για τη μεθοδολογία-συνέργεια, όπως μου την περιγράφει η Αγγελική Μπάρακλη. Που εντόπισε τα «θέματα» παρέα με τους επαγγελματίες. Αυτοί ξέρουν από ψάρι, τυρί και πουλερικά, οι ΚΕΠΑers πάλι μαζί με τους συνεργάτες τους ξέρουν από design και καινοτομία. Το αποτέλεσμα; Πέρα από την εφαρμογή του λόγκο παντού στη χωροταξία της περιοχής, να και 100.000 σακούλες παντού στους πάγκους. Shopping γκουρμέ therapy δηλαδή με όρους marketing... πολυκαταστημάτων! «Οι έμποροι ψήφισαν ποιο σήμα προτιμούν, μέσα από τις προτάσεις που τους έδειξε η Ευτυχία Γούσιου. Διάδραση κοινώς και συνένωση τεχνοκρατών και άμεσα εμπλεκόμενων. Αυτό που έχει ανάγκη δηλαδή η πόλη, σε επίπεδο δράσης, πέραν των λόγων, των βερμπαλισμών και της απραξίας».
Like και στην ατμόσφαιρα! Γύρω μου επικρατεί γιορτή. Ακούω το «Βίρα τις Άγκυρες» των Θεσσαλονικέων The Speakeasies’ Swing Band, δοκιμάζω τα λουκάνικα και τα κόκκινα κρασιά τα οποία κερνούν στον κόσμο και θαυμάζω τούτη τη γλεντζέδικη συνύπαρξη περίοικων, κόσμου, τεχνοκρατών, γεύσεων και ονείρων για το μέλλον. Έχουμε ανάγκη στη Θεσσαλονίκη από καλές ειδήσεις αλλά και έργα. Όχι μόνο λόγια. Ένα, δυο, τρία, πολλά Κάπα! Έχουμε ανάγκη από συνεργασίες χωρίς εξουσιομανίες και μικροεγωισμούς, έχουμε ανάγκη από πλατφόρμες κι εργαλεία νέας, βιώσιμης ανάπτυξης.
Καπανάρα μου, με γεια σου, εύχομαι και αναχωρώ από τη στοά που με βγάζει κατευθείαν στην πλατεία Αριστοτέλους. Κατά τι πιο αισιόδοξος, κι ας είναι το κρύο περιποιημένο από έναν Βαρδάρη που δεν χαμπαριάζει από γιορτές και καινοτομίες περί πολύπλοκων αστικών προκλήσεων και δοκιμές λύσεων μικρής κλίμακας. Παλιάνεμος, τι να πεις, πάντα τέτοιος είναι. Καμιά καινοτομία όμως, ρε παιδιά, και για να του μαλακώσουμε το κρύο υπάρχει; Πού θα πάει, έρχεται η ώρα του, να γίνει λίγο πιο ευγενής και μαλακός, αλλιώς θα τον κερδίσει για πάντα ο αέρας που, όταν φυσά από Αφρική, θα μας κάνει να δηλώνουμε τρελοί φαν του!
12°
