Δεν είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί πρωτοστατούν στην εξέλιξη της λογοτεχνίας και ιδίως στο μυθιστόρημα. Αν εξαιρέσει κανείς τις περιπτώσεις Φόκνερ και Πίντσον δύσκολα θα βρει κάποιον άξιο λόγου νεωτεριστή στο βορειοαμερικανικό κόσμο της αφήγησης. Κανείς δεν ισχυρίζεται φυσικά ότι η μεγάλη λογοτεχνία είναι απαραίτητα πειραματική, στο βαθμό μάλιστα που η παράδοση είναι το εφαλτήριο για κάθε νέα αφηγηματική ματιά στον κόσμο και υπ’ αυτή την έννοια το έπος του «Μόμπι Ντικ» είναι ισοδύναμο των μεγάλων μυθιστορημάτων του Τολστόι. Όπως επίσης είναι δύσκολο στην Ευρώπη του εικοστού αιώνα, όπου ανακατέψαμε τη μυθιστορηματική τράπουλα με χίλιους θαυμαστούς τρόπους, να βρούμε ένα κλασικό μυθιστόρημα με την αυστηρή έννοια του όρου που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί επάξια το εμβληματικό «Γύρνα σπίτι άγγελέ μου» του Τόμας Γουλφ.
Ο Γουλφ ανήκει στην τριανδρία του μεσοπολέμου που δημιούργησε ένας εμπνευσμένος επιμελητής, ο γνωστός μας Μάξγουελ Πέρκινς. Οι άλλοι δύο, Φιτζέραλντ και Χεμινγουέι, είναι μάλλον πιο γνωστοί στο ελληνικό κοινό.
Δικαίως θεωρούμε σήμερα τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» του πρώτου ως αδιαμφισβήτητο αριστούργημα ενώ εξακολουθούμε να διαβάζουμε τον «Αποχαιρετισμό στα όπλα» του δεύτερου με αδιάπτωτη συγκίνηση. Αναρωτιέμαι όμως τι μπορεί να συγκριθεί με τη βιβλική ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο Γουλφ στο «Γύρνα σπίτι άγγελέ μου». Αν δεν ακολουθούσε το «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ» του Φόκνερ, θα μπορούσε κανείς ανενδοίαστα να το χαρακτηρίσει το «μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα». Η αρχιτεκτονική του θεωρούμενου ως αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος του Τόμας Γουλφ έχει πράγματι κάτι από την αφηγηματική ψυχή του Μέλβιλ και του Τολστόι έτσι ώστε να θυμίζει καθεδρικό. Η αδρομερής διήγηση, κλασικίζουσα και γραμμική, δεν παραπέμπει καθόλου σε συγγραφέα παραληρηματικό, όπως τουλάχιστον τον παρουσιάζει η διεθνής κριτική. Εκείνο που ίσως μας παραπλανά κατά σημεία είναι ο ποιητικός οίστρος μερικών αράδων και οι τεράστιες δρασκελιές στο σώμα της Ιστορίας.Κατά τα άλλα ο Γουλφ παραδίδει ένα μυθιστόρημα για την πλατιά αναγνωστική μάζα, στο βαθμό μάλιστα που η δομή του ακολουθεί τη βιβλική λογική της εξιστόρησης του κόσμου. Όπως λέει κι ο ίδιος για τον πρωταγωνιστή του, τον Ευγένιο Γκαντ, «συνταύτισε τον εαυτό του, ενσαρκώνοντας χίλιους μυθιστορηματικούς ήρωες…» μέχρι του σημείου όπου η ενηλικίωση δεν είναι το τέλος αλλά η πρόκληση και η αρχή για μια νέα ζωή. Μεταφρασμένο από τον Κοσμά Πολίτη, το «Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου» αναζητά στην Ελλάδα νέους αναγνώστες ενώ ταυτόχρονα εγκαινιάζει τη σειρά «Μεγάλες αφηγήσεις» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, για την κλασική λογοτεχνία. (Η μετάφραση είναι του Κοσμά Πολίτη)
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
«Προσπάθησα να γράψω ένα ποίημα που δεν παραιτείται, δεν παραδίδεται, δεν σηκώνει αμαχητί τα χέρια ψηλά, δεν το βάζει στα πόδια μπροστά στην αγριάδα και τη σκληρότητα της ζωής και της εποχής»
Το βιβλίο του, με τον τίτλο «Στον ίδιο δρόμο», είναι από κάθε άποψη ένα γοητευτικό ανάγνωσμα. Τόσο γιατί αφηγείται μια γοητευτική ζωή, όσο και γιατί είναι γοητευτική η γραφή του.
Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.
13°
Δικαίως θεωρούμε σήμερα τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» του πρώτου ως αδιαμφισβήτητο αριστούργημα ενώ εξακολουθούμε να διαβάζουμε τον «Αποχαιρετισμό στα όπλα» του δεύτερου με αδιάπτωτη συγκίνηση. Αναρωτιέμαι όμως τι μπορεί να συγκριθεί με τη βιβλική ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο Γουλφ στο «Γύρνα σπίτι άγγελέ μου». Αν δεν ακολουθούσε το «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ» του Φόκνερ, θα μπορούσε κανείς ανενδοίαστα να το χαρακτηρίσει το «μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα». Η αρχιτεκτονική του θεωρούμενου ως αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος του Τόμας Γουλφ έχει πράγματι κάτι από την αφηγηματική ψυχή του Μέλβιλ και του Τολστόι έτσι ώστε να θυμίζει καθεδρικό. Η αδρομερής διήγηση, κλασικίζουσα και γραμμική, δεν παραπέμπει καθόλου σε συγγραφέα παραληρηματικό, όπως τουλάχιστον τον παρουσιάζει η διεθνής κριτική. Εκείνο που ίσως μας παραπλανά κατά σημεία είναι ο ποιητικός οίστρος μερικών αράδων και οι τεράστιες δρασκελιές στο σώμα της Ιστορίας.Κατά τα άλλα ο Γουλφ παραδίδει ένα μυθιστόρημα για την πλατιά αναγνωστική μάζα, στο βαθμό μάλιστα που η δομή του ακολουθεί τη βιβλική λογική της εξιστόρησης του κόσμου. Όπως λέει κι ο ίδιος για τον πρωταγωνιστή του, τον Ευγένιο Γκαντ, «συνταύτισε τον εαυτό του, ενσαρκώνοντας χίλιους μυθιστορηματικούς ήρωες…» μέχρι του σημείου όπου η ενηλικίωση δεν είναι το τέλος αλλά η πρόκληση και η αρχή για μια νέα ζωή. Μεταφρασμένο από τον Κοσμά Πολίτη, το «Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου» αναζητά στην Ελλάδα νέους αναγνώστες ενώ ταυτόχρονα εγκαινιάζει τη σειρά «Μεγάλες αφηγήσεις» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, για την κλασική λογοτεχνία. (Η μετάφραση είναι του Κοσμά Πολίτη)
