22 καλά βιβλία με λίγα λόγια

Ελληνική πεζογραφία

Ρομάντσο και άλλα πεζά

Μαρία Πολυδούρη εκδ. Εστία

Η Χρ. Ντουνιά (εισαγωγή-επιμέλεια) συνεχίζει το εξαιρετικό της έργο, αναστηλώνοντας μισοφωτισμένες ψηφίδες από το λογοτεχνικό υλικό του Μεσοπολέμου – εδώ λύνοντας με οριστικό τρόπο μείζονα φιλολογικά ζητήματα για τη θρυλική ως ποιήτρια, αλλά παρεξηγημένη σαν πεζογράφο, Πολυδούρη.

Δρόμοι

Πέτρος Κουτσιαμπασάκος εκδ. Πατάκης

Αξιόλογα διηγήματα post mortem, από το συνεργάτη-διορθωτή του πρώτου μου μυθιστορήματος.

Μουσική και άλλα πεζά (1973-1995)

Αχιλλέας Κυριακίδης εκδ. Πατάκης

Χορταστική αναδρομική από πεζά των ετών 1995-1973 (έτσι, με αντίστροφη χρονολογική σειρά), ολόκληρων βιβλίων ή ανθολογημένων, από τον πρώτης γραμμής πεζογράφο, μεταφραστή, σεναριογράφο και σκηνοθέτη.

Κοντά στην κοιλιά

Σωτήρης Δημητρίου εκδ. Πατάκης

Αξιοσημείωτη άσκηση ισορροπίας μεταξύ όλων σχεδόν των λογοτεχνικών ειδών και υφών, που εμένα τουλάχιστον μου θύμισε ό,τι μένει μετά από θεατρικό του Τσέχοφ.

Ο θερμοστάτης

Κωνσταντίνος Πουλής εκδ. Μελάνι

Επιτέλους 13 διηγήματα πρωτότυπα, χιουμοριστικά και εντελώς σημερινά, που αφήνουν ζωντανούς τους ήρωές τους στον αναγνώστη (κορυφαίος ο «Λεονάρντο ντι Κάπριο των Εξαρχείων»).

Καιρός ήταν

Βάσω Νικολοπούλου εκδ. Εστία

Μικρές ιστορίες ζωής με μετρημένο σουρεαλιστικό στοιχείο (αν το απρόβλεπτο μπορεί να ειπωθεί έτσι), από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, με τρόπο που να μπορούν να ξεγελάσουν ότι αποτελούν κάτι σαν θρυμματισμένο μυθιστόρημα.

Μεγάλες γυναίκες

Γιώργος Συμπάρδης εκδ. Μεταίχμιο

Το γνώριμο σύμπαν του Συμπάρδη (Αθήνα, ηλεκτρικός, μελέτη γυναικών, ανθρώπινες σχέσεις εν προόδω, μικροαστικές πολυκατοικίες, ημίφως) σε ένα διαμάντι πυκνής γραφής και αβεβαιότητας, με επίκεντρο έναν παπά κι ένα νεαρό που –κατά την κεντρική ηρωίδα– του μοιάζει, με ανοιχτό τέλος σαν τράβελινγκ πίσω, μα για κάθε αναγνώστη.

Ενυδρείο

Γιώργος Κουτσούκος εκδ. Κίχλη

Ένας ταλαίπωρος βοηθός λογιστή ακολουθεί τον ίδιο τρόπο «κολλήματος» σε διάφορες γυναίκες, με φόντο κάθε φορά άλλο αθηναϊκό τοπίο. Ίσως το πιο πρωτότυπο βιβλίο ελληνικής πεζογραφίας που διάβασα πέρσι.

Άθος ο δασονόμος

Μαρία Στεφανοπούλου εκδ. Το Ροδακιό

Και το μέχρι στιγμής καλύτερο ελληνικό μυθιστόρημα που διάβασα από το Δεκέμβρη και μετά. Το κατοχικό έγκλημα των Καλαβρύτων που επανέρχεται και στοιχειώνει παθόντες κι απογόνους σε έναν υπέροχο λεπτοϋφασμένο ιστό που συνδυάζει ρεαλισμό και φαντασία με αίτημα για νεκρική κάθαρση (με τον τρόπο, ίσως, της παραλογής).

Πέρα από την έρημο του μίσους

Διαμαντής Φλωράκης εκδ. Alta Grafico

Ο ακαταπόνητος –εδώ και μισό αιώνα– συγγραφέας του φανταστικού συνεχίζει το δικό του, ιδιαίτερο δρόμο, ταυτόχρονα στο διαδίκτυο και στα βιβλιοπωλεία.

For sale/Πωλείται

Βασίλης Κωνσταντίνου εκδ. Εστία

Πρωτότυπο λογοτεχνικό έργο, στο οποίο ουσιώδη ρόλο παίζει μια συλλογή με εικαστικά έργα του «αξέχαστου» σοσιαλιστικού ρεαλισμού, μέρος από τα οποία φιλοξενούνται σε ένθετο εικόνων. Αρχίζει σαν νουάρ, συνεχίζεται σαν φαρσοκωμωδία.

Ελληνική ποίηση

Λυσιμελής πόθος

Τίτος Πατρίκιος εκδ. Κίχλη

Χωρίς πολλά λόγια, ερωτική ποίηση από τη σημαντικότερη εν ζωή ελληνική ποιητική φωνή.

Μνήμη σχεδόν πλήρης

Λεωνίδας Κακάρογλου εκδ. Εστία

Η ποιητική γραφή σαν πραγμάτωση αυτο-παραμυθίας από το δημιουργό στην προσπάθειά του να ξεπεράσει το θάνατο της σύνοικης γυναίκας. Εξαιρετικά χαμηλοί, υπαινικτικοί τόνοι.

Η σπηλιά με τα βεγγαλικά

Ζέφη Δαράκη εκδ. Νεφέλη

Η ανάλογη προσπάθεια να ξεπεραστεί, πάλι ποιητικά, η απώλεια του σύνοικου άντρα σε παραλληλία με τη γενικότερη διάλυση που επικρατεί γύρω μας.

Άπαντα τα ποιητικά 1904-1975

Κώστας Βάρναλης εκδ. Κέδρος

Συγκεντρωτική (και γι’ αυτό σημαντική) έκδοση των στίχων ενός ποιητή, που τον θυμόμαστε σήμερα ιδίως από τις μελοποιήσεις του Μίκη Θεοδωράκη και τον τίτλο της εφημερίδας της ΚΝΕ. Ό,τι δικό του σώζεται σήμερα, κατά τη γνώμη μου, είναι ποιήματα από τους «Σκλάβους πολιορκημένους».

Σε τόπο ξερό

Μαρία Λαϊνά εκδ. Καστανιώτης

Αληθινό δώρο η συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων της εξαίρετης Μαρίας Λαϊνά, αφού περιέχει –πλην μιας– όλες τις προηγηθείσες συλλογές της, δυσεύρετες σήμερα οι περισσότερες (έχω μόνο την πρώτη έκδοση του «Επέκεινα»). Μιλάμε για σπανιότατο συνδυασμό πυκνότητας και ποιότητας, έτσι που η θέση της Λαϊνά στο «ποιητικό στερέωμα» (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοιο) ολοένα εδραιώνεται.

Ποιήματα 1945-1998

Μίλτος Σαχτούρης εκδ. Κέδρος

Κάτι που άλλωστε συμβαίνει –κατά μείζονα λόγο, αφού έχει πεθάνει εδώ και 10 χρόνια– για τον υπέροχο Σαχτούρη. Κι αυτό μεγάλο δώρο, γιατί πού να βρεις π.χ. τη «Λησμονημένη»;

Ξένη πεζογραφία

Άνθρωπος στον Άρη

Άντι Γουίρ εκδ. Παπαδόπουλος

Στο πολύ κοντινό μέλλον, μια αποστολή προσεδαφίζεται στον Άρη. Αναγκάζεται να φύγει άρον άρον λόγω θύελλας, αφήνοντας πίσω έναν αστροναύτη που θεωρήθηκε νεκρός. Δεν ήταν όμως κι αγωνίστηκε σκληρά να επιζήσει. Θαυμάσιο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας –κυρίως επιστημονικής– που μου κράτησε συντροφιά δυο μέρες. Αφηγείται, σταθερά αυτοσαρκαζόμενος, ο επιζών.

1948

Γιόραμ Κανιούκ μτφ. Μαρίζα Ντεκάστρο, εκδ. Πόλις

Χωρίς πολλά λόγια, διαβάζοντας το βιβλίο αυτό έμαθα για το Ισραήλ και την ουσία του νεο-εβραïκού ζητήματος περισσότερα απ’ όσα είχα μάθει όλα τα προηγούμενα χρόνια απ’ όλα τα βιβλία μαζί.

Μια ζωή ψαρεύοντας

Ότα Πάβελ μτφ. Κώστας Τσίβος, εκδ. Ίκαρος

Όλοι οι φιλαναγνώστες κάποια στιγμή, κάπως, ανακαλύπτουμε ότι οι Τσέχοι συγγραφείς έχουν ένα δικό τους στυλ, που συνδυάζει ειρωνεία, φαινομενική αφέλεια και βάθος. Αυτό το βιβλίο το επιβεβαιώνει με το παραπάνω. Διαμάντι με φόντο την παιδική ζωή και το ψάρεμα στον πόλεμο, κάτι μεταξύ ανάμεσα στο «Χακ Φιν» και τα «Απαγορευμένα παιχνίδια».

Πιο βαθιά κι απ’ την άβυσσο: Δεύτερος τόμος της τριλογίας Δάκρυ στον ωκεανό

Μανές Σπέρμπερ μτφ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Καστανιώτης

Ίσως το σημαντικότερο λογοτεχνικό έργο-ποταμός για να καταλάβει ο επίμονος αναγνώστης τι σόι μηχανισμός ήταν η σταλινική Σοβιετική Ένωση, η κομμουνιστική Διεθνής και τα κομμουνιστικά κόμματα μέχρι το 1956 – το λιγότερο. Τιτάνια, καθώς έχω ξαναγράψει, η προσπάθεια της μεταφράστριας και του εκδότη. Αναμένουμε τον τρίτο τόμο που ολοκληρώνει την τριλογία.

Η δολοφονία της Μάργκαρετ Θάτσερ

Χίλαρι Μαντέλ μτφ. Εριφύλη Μαρωνίτη, εκδ. Πάπυρος

Ενδιαφέροντα διηγήματα από τη διάσημη μυθιστοριογράφο, με κορυφαίο αυτό που δίνει τον τίτλο στη συλλογή.