Πέντε πράγματα που μάθαμε από τη φετινή Eurovision

1. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν στην ΕΡΤ του Τσακνή, η Eurovision δεν είναι «πανηγύρι»

Στην ανακοίνωσή της για το φιάσκο των Argo, η ΕΡΤ κάνει λόγο για καταξιωμένους καλλιτέχνες με τους οποίους ήρθε σε επαφή και οι οποίοι αρνήθηκαν να συμμετέχουν λόγω «της φύσης του θεσμού». Αναρωτιέται κανείς ποιοι από αυτούς τους ...καταξιωμένους θα μπορούσαν να στείλουν κάτι καλύτερο στον διαγωνισμό από το φετινό νικητήριο τραγούδι της Ουκρανίας. Το «1944» της 32χρονης Τζαμάλα είναι μία trip-hop βουτιά στο σκοτεινό παρελθόν της Ευρώπης, βασισμένη στην οικογενειακή ιστορία της καλλιτέχνιδας και τους διωγμούς των τατάρων προγόνων της από το σταλινικό καθεστώς που κορυφώνεται σε έναν αμανέ ξεχωριστής δραματικής έντασης. Αν και η στήριξη που έλαβε η Τζαμάλα από μεγάλο μέρος της Ευρώπης σίγουρα δεν είχε μόνο αμιγώς καλλιτεχνικά αλλά και πολιτικά κίνητρα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα από τα καλύτερα τραγούδια στην 60χρονη ιστορία του θεσμού.

2. Όταν ψωνίζεις από τα πανηγύρια, καταλήγεις στους Argo

Η φραση «πανηγυράκι» για τη Eurovision είναι ένας από τους καυστικούς αφορισμούς του Μάνου Χατζιδάκι που εντελώς επιλεκτικά παπαγαλίζουν διάφοροι που θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο θα αποκτήσουν εξ επιφοιτήσεως την καλλιτεχνική αξιοπιστία που τους λείπει. Φυσικά ο Χατζιδάκις είχε κατά καιρούς εκστομίσει και πολλά άλλα τα οποία σήμερα κανείς τους δεν θα θεωρούσε «πολιτικά ευπρεπές» να επαναλάβει. Η περιφρόνησή τους προς τον θεσμό και η διακαής επιθυμία τους να τον «τρολάρουν» σε συνδυασμό με την πεποίθησή τους ότι οι ερασιτέχνες διατηρούν την αγνότητά τους σε σχέση με τους επαγγελματίες που έχουν διαφθαρεί από τα «κυκλώματα», τους έκανε να καταλήξουν και μάλιστα με...απευθείας ανάθεση στους παντελώς άγνωστους Argo. Ένα ποντιακό συγκρότημα που με την προηγούμενη ονομασία του Europond αναλάμβανε γάμους, γλέντια και πανηγύρια σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα...

To αποτέλεσμα αυτής της επιλογής ήταν εντελώς αναμενόμενο και, όπως είχαμε γράψει εδώ πριν δύο μήνες, η 13η χρονιά στους ημιτελικούς μάλλον έμελλε να είναι γρουσούζικη για την Ελλάδα. Με μία και μόνο συμμετοχή, το brand που είχε χτίσει όλα τα προηγούμενα χρόνια η χώρα μας σε ένα από τα λίγα πράγματα όπου παρέμενε διεθνώς ανταγωνιστική τρώθηκε ανεπανόρθωτα. Ένα brand που όχι μόνο είχε συνδεθεί με την τουριστική εικόνα της χώρας αλλά υπήρξε η βάση μίας μίνι βιομηχανίας που έδινε δουλειά σε ένα σωρό επαγγελματίες του κλάδου. Επαγγελματίες που έδιναν τα φώτα τους όχι μόνο στην ελληνική αλλά και σε πλειάδα ξένων συμμετοχών. Το παράδειγμα του ελληνικού team που δούλεψε για τη φετινή συμμετοχή της Ρωσίας είναι το πιο πρόσφατο.

3. Ο ρόλος των επιτροπών παραμένει αμφιλεγόμενος

Ακριβώς όπως συνέβη πέρσι με τη συμμετοχή της Ιταλίας, η φετινή συμμετοχή της Ρωσίας σε σύνθεση Δημήτρη Κοντόπουλου και χορογραφία του Φωκά Ευαγγελινού έπεσε θύμα των κριτικών επιτροπών που της στέρησαν την πρώτη θέση που της είχε χαρίσει η ψηφοφορία του τηλεοπτικού κοινού με μικρή διαφορά από την Ουκρανία. Αν και η συμμετοχή του ρώσου ποπ σταρ Σεργκέι Λαζάρεφ έλαβε βαθμούς από το τηλεοπτικό κοινό και των 41 χωρών που συμμετείχαν, οι κριτικές επιτροπές σε 21 από αυτές επέλεξαν να τη μηδενίσουν. Και αυτό όχι για να ευνοήσουν την Ουκρανία αλλά την ...Αυστραλία, τον νεοφερμένο του θεσμού που συμμετέχει βάσει ειδικής πρόσκλησης εδώ και δύο χρόνια. Ένας νεοφερμένος που κάνει τους υπεύθυνους της EBU να ξεροκαταπίνουν τόσο λόγω των οικονομικών του δυνατοτήτων, όσο και της πολυπόθητης διεθνούς προβολής που φέρνει στον θεσμό.

Το αποτέλεσμα ήταν η Αυστραλία να τερματίσει με προβάδισμα 110 βαθμών στην ψηφοφορία των επιτροπών που καταπόντισαν τον ρώσο στην πέμπτη θέση της δικής τους κατάταξης. Η συνέχεια ήταν μάλλον εκτός προγράμματος, αφού το τηλεοπτικό κοινό έριξε την Αυστραλία μόλις στην τέταρτη θέση του televoting, δίνοντας την ευκαιρία στην Ουκρανία να αθροίσει αρκετούς βαθμούς από κοινό και επιτροπές για να την ξεπεράσει κυριολεκτικά πάνω στο νήμα. Και οδηγώντας τον διαγωνισμό σε μία χώρα που ίσως να μην έχει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει οικονομικά στις διαστάσεις που έχει λάβει ο διαγωνισμός τα τελευταία χρόνια. Κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται αν πλέον η EBU χρησιμοποιεί τις επιτροπές μόνο και μόνο για να επιλέγει την «κατάλληλη» διοργανώτρια χώρα...

4. Στη Eurovision, η κάθε χώρα έχει τρία λεπτά για να περάσει το μήνυμα που θέλει στην Ευρώπη

Αυτό θα έπρεπε να είναι και το καταλυτικό επιχείρημα για να επενδύσει η ΕΡΤ στη φετινή συμμετοχή, πέρα από την απώλεια σε διαφημιστικά έσοδα που έφερε η απουσία της Ελλάδας από τον τελικό. Φτάνει κανείς να παρατηρήσει πόσο προσεκτικά τόσο η συμμετοχή της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας επιλέγουν να περάσουν η καθεμία το δικό της μήνυμα με τον δικό της τρόπο. Μπορεί το «Υou are the only one» να είναι ένα τυπικό σουξέ του Δημήτρη Κοντόπουλου, όμως οι ρώσοι επέλεξαν τον μεγαλύτερο ποπ σταρ τους στον οποίο ανέθεσαν την αποστολή να φέρει τον διαγωνισμό στη Μόσχα με το πιο εντυπωσιακό σόου του φετινού διαγωνισμού. Το μήνυμα είναι σαφές: Η Ρωσία παραμένει μεγάλη δύναμη όχι μόνο ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια. Φτάνει να ρίξουμε μια ματιά σε μερικά από τα στιγμιότυπα της ρωσικής εμφάνισης.

Αν και ο Σεργκέι είναι ίνδαλμα της γκέι κοινότητας και όχι μόνο για τις ημίγυμνες εμφανίσεις του, τόσο ο ίδιος όσο και οι χορευτές του εμφανίζονται στη σκηνή της Στοκχόλμης με μαύρες στολές που παραπέμπουν σε στρατιωτική ή μυστική αποστολή.

Κάπου εκεί ο Ρώσος σταρ μας ξεναγεί σε μια αναδρομή της ρωσικής ιστορίας. Τα φτερά του αετού παραπέμπουν στο βυζαντινής προέλευσης έμβλημα της τσαρικής Ρωσίας.

Στη συνέχεια ο τραγουδιστής φαίνεται να διασχίζει το διάστημα πάνω σε κάτι που μοιάζει με σκάφος. Μια εικόνα που ίσως παραπέμπει στο διαστημικό πρόγραμμα που υπήρξε το καμάρι της Σοβιετικής Ένωσης.

Για το τέλος, ο τραγουδιστής φαίνεται μόνος του, απόλυτα κυρίαρχος πάνω σε έναν κόσμο που φλέγεται. Μια αναφορά στις φιλοδοξίες της σημερινής Ρωσίας;

Όπως φαίνεται λοιπόν, η συμμετοχή της Ρωσίας περιέχει και αυτή πολιτικά μηνύματα τα οποία ίσως να μην γίνονται αντιληπτά με μια πιο επιφανειακή ανάγνωση. Αντίθετα στην περίπτωση της Ουκρανίας, η πολιτική στόχευση είναι πιο ξεκάθαρη. Η αναφορά στους διωγμούς των τατάρων της Κριμαίας από το σταλινικό καθεστώς παραπέμπει ευθέως στη σημερινή κατοχή της Κριμαίας από τον ρωσικό στρατό. Οι υπεύθυνοι της ουκρανικής συμμετοχής επιλέγουν και αυτοί να εικονογραφήσουν την ιστορία της χώρας τους, όμως από εντελώς διαφορετική σκοπιά.

H τραγουδίστρια εμφανίζεται στη σκηνή μέσα από ένα τούνελ που φαίνεται να το διατρέχουν άυλες μορφές. Είναι τα φαντάσματα που στοιχειώνουν τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.

Στο δάπεδο διαγράφονται με έντονα χρώματα οι διαδρομές των εκτοπισμένων: Η γεωγραφία του ανθρώπινου πόνου.

Στήλες φωτός σχηματίζουν τα δεσμά της τυραννίας. Το σκηνικό διατρέχεται από κόκκινες χαρακιές και στη συνέχεια αρχίζει να αιμορραγεί.

Πάνω στη δραματική κορύφωση του τραγουδιού, τα δεσμά εξαφανίζονται και ένα δέντρο στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας απλώνει τις ρίζες και τα κλαδιά του αγκαλιάζοντας τη σκηνή. Οι ρίζες, η ιστορία και η παράδοση των ανθρώπων μπορούν να αντέξουν κάθε τυραννία.

5. Οι σουηδοί ξέρουν να μετατρέπουν τη Eurovision σε αξέχαστο σόου

Οι Σουηδοί διοργανωτές δεν άφησαν καμία αμφιβολία ότι είναι οι αδιαμφισβήτητοι μετρ του διαγωνισμού με ένα φαντασμαγορικό σόου διεθνών προδιαγραφών μέσα στην κατάμεστη αρένα Globen της Στοκχόλμης. Μια σκηνή με άπειρες τεχνολογικές δυνατότητες, η εξαιρετική live εμφάνιση του αμερικάνου σούπερ σταρ Τζάστιν Τίμπερλέικ που ανέλαβε να διασκεδάσει την αγωνία καλλιτεχνών και κοινού όσο περίμεναν την κατάληξη της ψηφοφορίας και ένας νέος τρόπος παρουσίασης των αποτελεσμάτων που κυριολεκτικά μας άφησε με κομμένη την ανάσα μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. Και του χρόνου και με την Ελλάδα σε καλύτερη φόρμα ευχόμαστε!