Επί πέντε μήνες, το success story της κυβέρνησης ήταν η τακτοποίηση της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και η πάταξη της διαπλοκής. Ήταν διάφανο εξ αρχής οτι η στόχευση ήταν η δημιουργία ενός φιλικού τηλεοπτικού τοπίου, με ελάχιστους αντιπολιτευόμενους για “ξεκάρφωμα”.
Η “δημοπρασία του ράντζου”, το φιάσκο Καλογρίτσα, ο “λαγός” Σαββίδης, η απουσία κάθε πρόβλεψης για χρήμα από τον υπόκοσμο, το Ινστιτούτο της Φλωρεντίας που επέτρεπε μόνο 4 άδειες (που μετά τις “επέτρεπε” η διαφημιστική πίτα), η δημαγωγική σύνδεση μιας μνημονιακής υποχρέωσης με τη δήθεν κοινωνική πολιτική ήταν μερικά μόνον από τα αλλεπάλληλα λάθη.
Η κυβέρνηση, με χαρακτηριστική οίηση, εμπιστεύθηκε όσους την έπεισαν οτι θα περνούσε μια ρύθμιση, που “έμπαζε” από παντού - λίγο να ήξερες από τηλεοπτικά και νομικά (πόσο μάλλον να είχες πολιτικό κριτήριο), το καταλάβαινες. Προσπάθησε απροσχημάτιστα να προσεταιριστεί την ηγεσία των δικαστικών. Κατάφερε να κάνει όλους τους ενδιαφερόμενους εχθρούς, φέρνοντας απέναντι της και τα πιο φιλικά της κανάλια και φυσικά όλους τους εργαζόμενους τους.
Η κυβερνητική προπαγάνδα στηρίχθηκε κυρίως στην αντίληψη οτι το σημαντικό είναι να εισπραχθούν εκατομμύρια, από τους καναλάρχες που δεν πλήρωναν τίποτα για 27 χρόνια. Μόνο που αυτό ήταν το τελευταίο ζητούμενο, σε ένα τοπίο που πραγματικά έχρηζε προδιαγραφών λειτουργίας και ποιότητας. Η κυβέρνηση απευθύνθηκε στο θυμικό των ψηφοφόρων, με το επιχείρημα “τους κλείσαμε μέσα τρία μερόνυχτα και τα έσκασαν”. Μόνο που και αυτό το αφήγημα έδειξε να μην αντέχει πολύ.
Όταν άρχισαν τα αμίμητα “το δικαστήριο πρέπει να ακούει τον παλμό της κοινωνίας” και διεκόπη η πρώτη συνεδρίαση του ΣτΕ, λόγω του “κλίματος που είχε διαμορφωθεί”, ο έλεγχος είχε ήδη χαθεί. Η αήθης επίθεση κατά δικαστικού για τα προσωπικά του ήταν το κομβικό παρακρατικό σφάλμα, που συσπείρωσε την οργή των δικαστών εναντίον της προσπάθειας παρέμβασης. Έτσι ήρθε μια αυτονόητα σκληρή απόφαση του ΣτΕ, που απέρριψε πρωτίστως την μεταφορά των αρμοδιοτήτων από το ΕΣΡ στον υπουργό.
Κι εκεί ήρθαν τα ανήκουστα για ευρωπαϊκή δημοκρατία, μεταξύ άλλων και με μια δημαγωγική επίθεση της κυβερνητικής εκπροσώπου, στα όρια της χυδαιότητας. “Οι αποφάσεις των δικαστηρίων είναι δεσμευτικές, αλλά όχι σεβαστές”, λες και “σεβαστές” στην ελληνική γλώσσα σημαίνει να τις εκτιμάς προσωπικά. “Η απόφαση του ΣτΕ μας γυρνάει πίσω στην ανομία”, λες και το δικαστήριο έχει ως αποστολή να αποδεχτεί ένα νομοθέτημα, επειδή πιθανώς η προηγούμενη κατάσταση ήταν χειρότερη. Αφήστε που το ενδιαφέρον για την “ανομία” (που σε άλλες περιπτώσεις είναι φιλική ή αδιάφορη) φαντάζει άκρως υποκριτικό.
Κανείς νοήμων και δημοκράτης πολίτης δεν είπε να μην ρυθμιστεί με νόμο το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο. Αλλά όχι με αυτόν τον παιδαριώδη, αυταρχικό, υστερόβουλο και αντισυνταγματικό τρόπο. Όσο για την προσπάθεια να ταυτιστεί κάθε αντίρρηση προς τους χειρισμούς της κυβέρνησης με τη ΝΔ και τη “διαπλοκή των καναλαρχών”, είναι ενδεικτική της περιφρόνησης προς τον δημόσιο διάλογο και του παλαιοκομματικού τρόπου με τον οποίον πολιτεύεται και αυτή η κυβέρνηση. Οι απαντήσεις της εξουσίας πρέπει να δίνονται πρωτίστως προς τους αδέσμευτους και σκεπτόμενους πολίτες - κι όχι να κρύβεται η αντιπαράθεση πίσω από την αντιπαλότητα των κομμάτων.
Κι έτσι η κυβέρνηση που ήταν “κάθε λέξη του συντάγματος” βρέθηκε βαρύτατα εκτεθειμένη και ανεπαρκής. Ο Πρωθυπουργός, που είχε αποφανθεί στη ΔΕΘ οτι “δεν γίνονται αυτά τα πράγματα”, βγήκε τραυματισμένος άλλη μια φορά στο πεδίο της συνέπειας και της σοβαρότητας. Και η άγνοια για τη διάκριση των εξουσιών και τη λειτουργία της δημοκρατίας εκφράστηκε πανηγυρικά και με περισσό θράσος. Η πρόβλεψη του Συντάγματος, για στελέχωση του ΕΣΡ από τα 4/5 της Βουλής, υποδηλώνει την υποχρέωση να εξευρεθεί συναινετική λύση σε σημαντικά ζητήματα - κι όχι να επιβληθεί η κυβερνητική άποψη, πχ για 4 κανάλια. Ακόμα και αυτό όμως δύσκολα γίνεται κατανοητό.
Με την απόφαση του ΣτΕ, η κυβέρνηση δέχτηκε ένα σοβαρό ράπισμα, που σε επικοινωνιακό επίπεδο ήταν δυνατό και ακαριαίο. Αυτό που δεν έδειχνε να καταλαβαίνει όμως, ήταν οτι γλύτωσε από τα χειρότερα - και οτι το άλλο “σενάριο”, θα σήμαινε ένα αργό και επίπονο αδιέξοδο, στο οποίο θα την είχαν φέρει οι εμμονές και οι χειρισμοί της.
Εάν ο νόμος Παππά περνούσε από το ΣτΕ, η αυτοπαγίδευση θα ήταν πλήρης: Η κυβέρνηση θα έπρεπε να κλείσει 5-6 κανάλια, με αποτέλεσμα να βρεθεί με 2000 εργαζόμενους, που έχουν ισχυρά ερείσματα, απολυμένους. Θα είχε φτιάξει τη “δική της ΕΡΤ”, που θα ήταν αφόρητα δύσκολο να δικαιολογήσει, στο ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο κινείται.
Εάν πάλι τα κανάλια χωρίς άδεια δεν έκλειναν, η διαγωνιστική διαδικασία θα κατέρρεε, εις τα εξ ων συνετέθη. Όσοι είχαν πληρώσει, εως και 75 εκατομμύρια, για να αποκτήσουν μία από τις 4 πολύτιμες άδειες που εξασφάλιζαν λιγότερο ανταγωνισμό σε ένα νέο ολιγοπώλιο, θα επέμεναν με κάθε τρόπο, νομικό και πολιτικό, να πάρουν τα λεφτά τους πίσω.
Είναι απορίας άξιο, ποιό θα ήταν το επιτυχημένο σενάριο, στο μυαλό όσων προπαγάνδισαν αυτή τη ρύθμιση τους ραδιοτηλεοπτικού τοπίου. Το μόνο που μπορεί να υποθέσει κανείς, είναι οτι το κυβερνητικό επιτελείο ήλπιζε οτι με ένα μαγικό τρόπο θα έβαζε τους νέους παίκτες στο παιχνίδι κι οτι αυτοί με εξαγορές ή συγχωνεύσεις θα διατηρούσαν τα περισσότερα παλιά κανάλια και τους εργαζόμενους τους εν ζωή, αλλά πιθανώς με άλλο όνομα - και με μια καινούργια “αντι-διαπλεκόμενη” facade. Μόνο που αυτές οι σκέψεις γίνονται αποκλειστικά από ανθρώπους που δεν ξέρουν πώς λειτουργούν η αγορά και οι επιχειρήσεις.
Η κυβέρνηση συνέχισε να χειρίζεται κουτοπόνηρα και δημαγωγικά το στραπάτσο της. Επέμενε οτι ο υπουργός θα φέρει νέο νόμο για προσωρινές άδειες, κόντρα ακριβώς στην ερμηνεία του ΣτΕ, οτι οι αρμοδιότητες με βάση το Σύνταγμα δεν ανήκουν στον υπουργό, αλλά αποκλειστικά στο ΕΣΡ. Ενδιάμεσα, μια τροπολογία για κλείσιμο των μη αδειούχων, εντός 5 ημερών, είχε αποσυρθεί άρον-άρον, από αυτούς που είχαν συνειδητοποιήσει την ανάγκη συναίνεσης.
Ο πανικός έφερε την ακόμα μεγαλύτερη γκάφα. Ο Βύρων Πολύδωρας, ένα στέλεχος που είχε εκδιωχθεί από τη ΝΔ και με άκρως βεβαρυμένο παρελθόν, προβλήθηκε ξαφνικά ως “ο Πρόεδρος του ΕΣΡ που δεν θα μπορούσε να αρνηθεί η αξιωματική αντιπολίτευση”. Η υποτιθέμενη κίνηση-ματ οδήγησε σε ένα ακόμα φιάσκο.
Πια δεν απέμενε παρά η άτακτη υποχώρηση και η αλλαγή της ατζέντας με έναν ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου, που προφανώς δεν άντεχε να έχει απέναντι του και την εκκλησία. Το σχέδιο για κατάληψη εξ εφόδου της τηλεοπτικής ενημέρωσης είχε καταφέρει δονκιχωτικά μια τρύπα στο νερό…
18°
