Ένας Βενεζουελάνος, ένας Τούρκος και ένας Έλληνας μπαίνουν σε ένα αμφιθέατρο του ΜΙΤ για να συζητήσουν γιατί αποτυγχάνουν (ή πετυχαίνουν) τα έθνη. Μετά από τις εισηγήσεις τους το κοινό τούς ρωτάει τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να ξεπεράσει την οικονομική κρίση.
Ο Βενεζουελάνος απαντάει: να εκμεταλλευτεί το ανθρώπινο δυναμικό της και να αυξήσει τις εξαγωγές της. Η διασπορά της να βοηθήσει στη δημιουργία επιχειρηματικών δικτύων στο εξωτερικό.
Ο Τούρκος: να εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της, να τους κάνει πιο συμμετοχικούς έτσι ώστε να γίνει πιο εύκολη η δημιουργία πλούτου αλλά και πιο δίκαια η κατανομή του.
Ο Έλληνας: να αλλάξει πολιτική η Γερμανία.
Θα μπορούσε να είναι ανέκδοτο αλλά είναι η επιγραμματική περιγραφή της εκδήλωσης του «Κύκλου των Ελλήνων Ακαδημαϊκών» της Βοστώνης που έγινε στις 4/5 στο ΜΙΤ με καλεσμένους τον Ricardo Hausmann, καθηγητή στη σχολή δημόσιας διοίκησης του Harvard, τον Daron Acemoglu, καθηγητή πολιτικής οικονομίας στο MIT και συγγραφέα (μαζί με τον James Robinson του Harvard) του σημαντικού «Why Nations Fail» και του Γιώργου Αλογοσκούφη, νυν κατόχου της έδρας Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Tufts.
Οι αρχικές εισηγήσεις περιστράφηκαν γύρω από την κύρια ακαδημαϊκή θεματολογία των ομιλητών. Ο Hausmann μίλησε για τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού ως βασικού «DNA» της οικονομικής ανάπτυξης και υποστήριξε ότι η Ελλάδα μπορεί να κάνει μεγάλα αναπτυξιακά βήματα αν το ανθρώπινο δυναμικό της επικεντρωθεί σε πιο παραγωγικές και εξαγωγικές δραστηριότητες. Τόνισε δε, ότι θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τη διογκούμενη λόγω κρίσης διασπορά σαν αρωγό στη δημιουργία επιχειρηματικών δικτύων αλλά και σαν φορέα ανανέωσης του “DNA” των δεξιοτήτων. Ο Daron Acemoglu έμεινε κοντά στην βασική θεωρία του “Why Nations Fail”, και μίλησε για την ποιότητα των θεσμών και την ανάγκη να είναι αυτοί «συμμετοχικοί», να μην αποκλείουν δηλαδή ομάδες ανθρώπων από τη δημιουργία και την κατανομή του πλούτου.
Ο Γιώργος Αλογοσκούφης αφού έκανε μια ιστορική αναδρομή στο οικονομικό μοντέλο της Ελλάδας από τον εμφύλιο και μετά, απέδωσε τη σημερινή οικονομική κρίση της Ελλάδας σε αυτό δείχνοντας μάλιστα και μια διαφάνεια που έδειχνε το κρατικό χρέος της Ελλάδας σταθερό κατά τη διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο οικονομικών.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε, ο Hausmann υποστήριξε ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι σαφώς πιο αντιμετωπίσιμο από αυτό της πατρίδας του, γιατί και το χρέος είναι διαχειρίσιμο λόγω των προνομιακών επιτοκίων που εξασφάλισαν για την Ελλάδα τα μνημόνια αλλά και γιατί η Ελλάδα βασίζεται κυρίως στο ανθρώπινο δυναμικό της και όχι σε κάποιο φυσικό πόρο. Επισήμανε δε την έλλειψη μιας εθνικής αφήγησης για το μέλλον σαν κύρια αιτία της σημερινής τελμάτωσης και της αποτυχίας της ελληνικής πολιτικής τάξης.
Σε ερώτηση του ακροατηρίου για το τι θα έκανε διαφορετικά αν μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο πίσω, ο Γιώργος Αλογοσκούφης απάντησε: «Ήταν λάθος που μπήκαμε στο Ευρώ» διευκρινίζοντας ότι σαφώς και σήμερα η έξοδος θα ήταν καταστροφική.
Έφυγα από την εκδήλωση πολύ θυμωμένος. Αφενός γιατί τόσα χρόνια μετά, ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές της χρεοκοπίας της χώρας δεν έχει το σθένος να πει κάτι σαν «θα προτιμούσα να είχα ξοδέψει τα φτηνά δανεικά σε επενδύσεις (π.χ. δίκτυο πρόσβασης με οπτική ίνα) αντί για τη διόγκωση των υποχρεώσεων του δημοσίου τομέα» και θεωρεί λάθος τη συνέχιση του οράματος του Κωνσταντίνου Καραμανλή από τον Κώστα Σημίτη. Αφετέρου γιατί μετά από τόσα χρόνια στην «ελίτ» του δημοσίου βίου, η πρότασή του για την Ελλάδα του αύριο είναι να ελπίζει στην καλή διάθεση της Γερμανίας.
Σε ένα κόσμο που επιταχύνει ρυθμούς και αλλάζει συνεχώς, το να πορεύεσαι χωρίς φιλόδοξους, δύσκολους στόχους, χωρίς όραμα, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον τρίτο κόσμο. Το να μη μαθαίνεις από τα λάθη σου δε, εγγυάται ότι απλώς θα τα επαναλάβεις.
Και όταν το μόνο που έχεις να πεις μετά από τόσα χρόνια είναι η αποδόμηση ενός εθνικού στόχου που έθεσαν και υλοποίησαν κάποιοι πριν από σένα, δείχνει πόσο κατώτερος των περιστάσεων ήσουν και παραμένεις….
8°
