Σε λίγες μέρες θα κλείσω το μπλοκ. Μπορεί και να το κάψω συμβολικά έξω από τη ΔΟΥ. Χρειάζομαι, βέβαια, θάρρος για να μπω εκεί μέσα. Και αν μου ζητήσουν παλιά βιβλία; Αν δουν ότι έχω σνομπάρει όλες τις περαιώσεις εδώ και 25 χρόνια; Επίσης έχω ακούσει απίστευτες ιστορίες για ανθρώπους που πήγαν να κλείσουν το μπλοκ και βρέθηκαν στα γόνατα με τον έφορο όρθιο να καταλογίζει κατοστάρικα. Όμως δεν υπάρχει και άλλη επιλογή. Μία συνάδελφος μού διηγήθηκε ότι της ζητούν αναδρομικές εισφορές στον ΟΑΕΕ, ενώ, ως μέλος της ΕΣΗΕΑ, είχε πάρει απαλλαγή. Αν δεν είσαι τροχονόμος ή σερβιτόρος, το μπλοκ δεν συμφέρει στις μέρες μας. Τέλος πάντων, θα το κάνω. Έχω βγάλει και το σχετικό μπάτζετ για τα πρόστιμα. Πληρώνεις για να διακόψεις μία πηγή εσόδων. Είναι εξωφρενικό. Αλλά δεν είναι το μόνο.
Μένει βέβαια να δω πώς θα πληρώνομαι, κάτι το οποίο, ομολογώ, δεν έχω διευθετήσει πλήρως. Δεν μπορώ, φυσικά, να πάω και να εγκατασταθώ ως ελεύθερος επαγγελματίας στη Βουλγαρία. Οι τζίροι μου είναι αρκετά χαμηλοί για να υποστηρίξω κάτι τέτοιο. Αλλά και από την άλλη, θα υπονόμευε το ηθικό υπόβαθρο της όποιας κριτικής μου προς τη χώρα και την κυβέρνησή της. Δεν στέκει να φοροδιαφεύγεις και να σηκώνεις το δάχτυλο απευθύνοντας παρατηρήσεις. Μου προσεφέρθη άλλη λύση που, όμως μαθαίνω, γίνεται δημοφιλής, ειδικά ανάμεσα σε μηχανικούς. Πάει κάποιος και στήνει μία εταιρεία στο εξωτερικό, ας πούμε στη Βρετανία. Αυτή η εταιρεία αναλαμβάνει να «προσλάβει» ή να «μισθώσει» υπηρεσίες ελευθέρων επαγγελματιών στην Ελλάδα. Κόβει όλα τα παραστατικά και παρακρατεί το ποσοστό της. O επαγγελματίας διατηρεί, αν θέλει, ανοιχτό το μπλοκ για να πληρώνει μίνιμουμ εισφορών για σύνταξη και περίθαλψη. Όλα τα άλλα, όμως, είναι στο εξωτερικό. Άλλος χαριτωμένος τρόπος είναι να «σπας» τις αμοιβές σου σε διάφορα πρόσωπα που θα πληρώνονται με απόδειξη δαπάνης. Αυτό είναι το αληθινό Survivor.
Από τότε που ξεκίνησε η κρίση έχασαν τη δουλειά τους περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Οι περισσότεροι συνδέονται με μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Βρέθηκαν έξω από την αγορά είτε επειδή έκλεισε το μαγαζί στο οποίο δούλευαν, είτε επειδή οι ίδιοι δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την ύφεση και τις φορολογικές επιβαρύνσεις. Το νέο σύστημα εισφορών τούς εξοντώνει. Υποτίθεται ότι οι αυξημένες εισφορές θα ενισχύσουν το ασφαλιστικό σύστημα. Ανοησίες. Η κοινωνική ασφάλιση διασώζεται μόνο με ανάπτυξη. Κάθε μέρα περίπου 150 ελεύθεροι επαγγελματίες κλείνουν βιβλία. Θα βγουν στη μαύρη οικονομία και δεν θα πληρώσουν ούτε φόρους, ούτε εισφορές. Ο κουρέας μου ετοιμάζεται να κλείσει το μαγαζί. Έρχεται και στο σπίτι. Δέκα ευρώ για όσους δεν έχουμε και σπουδαίο μαλλί.
Όμως δεν είναι μόνο η έξοδος των επαγγελματιών στη μαύρη αγορά. Είναι, ρε γαμώτο, η ακύρωση της φιλοδοξίας, της ελπίδας ρε παιδί μου, να βγάλεις και δέκα ευρώ παραπάνω μέσα στη χρονιά. Αυτό εκ των πραγμάτων σού παίρνει από το μυαλό κάθε διάθεση καινοτομίας, δημιουργικότητας, κάθε σκέψη να προσπαθήσεις για να κερδίσεις κάτι παραπάνω. Σε οδηγεί στην παραίτηση από την ελπίδα. Και στο τέλος έρχεται και σου αλλάζει τις αντιλήψεις για την έννοια της ηθικής. Έτσι όπως συμπεριφέρεται το κράτος απέναντί σου, αποκτάς πλέον το ηθικό δικαίωμα στην άμυνα, προκειμένου να εξασφαλίσεις τα απαραίτητα για σένα και την οικογένειά σου. Στην αρχή της κρίσης δείχναμε τη φοροδιαφυγή ως μία από τις αιτίες των δεινών μας. Τώρα έχει γίνει διέξοδος για να γλιτώσουμε από αυτά. Πριν από επτά χρόνια ήθελες να βουτήξεις από το σβέρκο τoν ελεύθερο επαγγελματία που δεν σου έκοβε απόδειξη. Τώρα συναλλάσσεσαι κανονικά μαζί του για να μοιραστείτε το όφελος και την ντροπή. Η ανομία απέκτησε ηθική βάση και αυτή είναι η πιο σκληρή από τις συνέπειες της κρίσης. Αντί να επιδιώξουμε την τάξη, καταστήσαμε την αταξία μέσο επιβίωσης. Το επόμενο στάδιο είναι να αποδεχθείς το πλιάτσικο ως μία αναπόφευκτη εναλλακτική επιλογή του shopping.
Το ποσοστό των Ελλήνων φοιτητών που στην πορεία των σπουδών τους «λιμνάζουν» είναι όντως πολύ μεγάλο και άκρως ανησυχητικό. Είναι, όμως, παράλληλα εντελώς ανεξήγητο ή αποκλειστική ευθύνη των ίδιων των φοιτητών;
