Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης και η φωτογράφος Villy Calliga τριγυρνούν στην πόλη και συναντούν πρόσωπα της τέχνης, της πολιτικής, της δημόσιας ζωής, σε ανύποπτες καθημερινές στιγμές, φτιάχνοντας κάθε φορά ένα μικρό, πλάγιο πορτραίτο.
Με όρους σημειολογίας, η μαχόμενη δικηγορία ασκούσε πάντα μια ιδιαίτερη και μάλλον μεγαλύτερη γοητεία στην κοινή γνώμη, απ’ ότι η φιγούρα του τελικού κριτή, του δικαστή. Η ιερότητα της ανθρώπινης υπεράσπισης θεωρείται ένας αγώνας αλήθειας και έτσι λαμβάνει αυθόρμητα στο συλλογικό φαντασιακό, περισσότερο τις διαστάσεις λειτουργήματος, παρά τυπικού επαγγέλματος.
Σε αυτήν ακριβώς την πιο ελεύθερη και λογοτεχνική εκδοχή, ακόμη και τα κινηματογραφικά δικαστικά θρίλερ περιστρέφονται συνήθως περισσότερο γύρω απο τον δικηγόρο-ήρωα, που παλεύει με την αλήθεια και σε προσωπικό επίπεδο έρχεται αντιμέτωπος με ηθικες αντιφάσεις, δυσεπίλυτα διλήμματα, διαδοχικά αδιέξοδα. Τα ίδια ισχύουν και για τη μεγάλη εικόνα. Το δίκαιο εξελίσσεται καθώς η ζωή προχωράει, με κάθε μικρή ή μεγάλη υπόθεση, μέσα από λεπτές αποχρωσιακές και πολυκύμαντες διακυμάνσεις. Το κράτος δικαίου δεν είναι πάντα ένα αυτονόητο δεδομένο, είναι πάντως το καθοριστικό ποιοτικό στοιχείο της εμβαθυμένης δημοκρατίας. Έτσι όταν ασθμαίνει ο θεσμός της δικαιοσύνης, κλονίζεται η δημοκρατία.
Στην Ελλάδα της θεσμικής καχεξίας, η δικαιοσύνη ακολουθεί ακόμη μέχρι σήμερα τις παθογένειες της δημόσιας διοίκησης ως αναπόσπαστο άλλωστε μέρος της. Αδιανόητες καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων, αναχρονιστική οργάνωση των δικαστικών μονάδων, υστέρηση σύγχρονων κτιριακών υποδομών μα κυρίως μηδαμινή ηλεκτρονική αυτοματοποίηση των υπηρεσιών σε πλήρη αναντιστοιχία των εύκολων τεχνολογικών δυνατοτήτων της εποχής.
Photo: Villy Calliga
Ο Θέμης Σοφός είναι δικηγόρος τρίτης γενιάς. Με διδακτορικές σπουδές στο Ποινικό Δίκαιο στη Βόννη της Γερμανίας, μετά την Νομική Αθηνών, και με πλήθος δημοσιεύσεων, δε θα ήταν δύσκολο να στραφεί στον ακαδημαϊκό δρόμο του Πανεπιστημίου. Επέλεξε παρόλα αυτά, με συνειδητότητα, την μαχόμενη δικηγορία ίσως σαν μία στάση συνέπειας ή πιθανώς ως μία αναπόφευκτη ψυχολογική δέσμευση απέναντι στην οικογενειακή παράδοση. Συνήθως έτσι συμβαίνει, το οικογενειακό κληροδότημα είναι πάντα ένα βαρύ φορτίο. «Η μαχόμενη δικηγορία είναι στάση ζωής» λέει ο ίδιος. «Ως τέτοια την αντιλήφθηκα και μάλλον την πρωτοδιδάχθηκα από τον πατέρα μου, πολύ πριν μπω στην ουσία των σπουδών. Αν δεν ταυτίσεις αδιαίρετα την κοινωνική και επαγγελματική ζωή, δεν μπορείς εύκολα να υπηρετήσεις τη δικηγορία».
Στην δημόσια πολιτική σφαίρα και σε νεαρή ηλικία, πρωτοεμφανίζεται με την υπεράσπιση του Παύλου Σερίφη στην πολύκροτη υπόθεση της δίκης της 17Ν και στη συνέχεια ως δικηγόρος της οικογένειας Τσαλικίδη, μετά την (κατά κατ’ αυτόν μέχρι και σήμερα) δολοφονία του υπαλλήλου της Vodafone σε μία επίσης περίπλοκη υπόθεση που προκάλεσε έντονες πολιτικές αναταράξεις τότε. Ακολούθησαν πολλές υποθέσεις που πήραν θέση πρώτης γραμμής στο πολιτικό σκηνικό. Τελευταία τολμηρή υπεράσπιση ήταν αυτή της εισαγγελέως Εφετών Γεωργίας Τσατάνη, στο πειθαρχικό έλεγχο που της ασκήθηκε από την τότε Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Βασιλική Θάνου.
Ο Θέμης Σοφός φαίνεται να ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων όπου τα θεωρητικά εφόδια αλλά και το καθημερινό εμπειρικό βίωμα της νομικής επιστήμης, είναι αυτά που του προσφέρουν τα ερμηνευτικά κλειδιά ανάλυσης της πολιτικής ζωής. Σε σχέση με τις πολιτικές εξελίξεις και μέσα στη δίνη της μνημονιακής εποχής, ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως ένας φιλελεύθερος πολίτης, που πιστεύει στην οικονομία της αγοράς αλλά επιζητεί ταυτόχρονα την ελάχιστη αλλά αξιόπιστη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους. Όπως εξηγεί: «Το κράτος δεν μπορεί να επιτελέσει επιχειρηματικό έργο και πρέπει να περιοριστεί σε συγκροτημένες και μακρόπνοες κοινωνικές πολιτικές στους τομείς της δικαιοσύνης, της υγείας και της παιδείας και σε έναν παράλληλο εποπτικό - ρυθμιστικό ρόλο στους κρίσιμους παραγωγικούς τομείς, δίνοντας χώρο στην ιδιωτική οικονομία».
Κάπως έτσι στις πρόσφατες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ) έκανε την έκπληξη, λαμβάνοντας με ένα ανεξάρτητο ψηφοδέλτιο το 8% των δικηγόρων της Αθήνας, και εδώ και λίγες ημέρες είναι ο νέος αντιπρόεδρος του ΔΣΑ. Πολιτεύτηκε με μοντέρνο ύφος και σύγχρονο προγραμματικό λόγο, ακολουθώντας θα έλεγα ένα πρότυπο που συνηθίζεται τα τελευταία χρονια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και όπου υποψήφιοι απαλλαγμένοι απο κομματικά χρίσματα διατυπώνουν σε τεχνοπολιτικό τόνο και με πρακτικό ρεαλισμό τις προτεινόμενες λύσεις. Οι βασικές στοχεύσεις πάνω στις οποίες θα δουλέψει με τους συνεργάτες του πια, είναι η ανατροπή του νέου ασφυκτικού ασφαλιστικού για τους δικηγόρους, η πρόσβαση των νέων στο επάγγελμα, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών των δικαστικών μονάδων και η ηλεκτρονική αυτοματοποίηση για την μείωση των χρόνων έκδοσης των αποφάσεων.
Όπως διευκρινίζει ο νέος αντιπρόεδρος του ΔΣΑ : «Όποιος γνωρίζει ελάχιστα τους σύχρονους όρους της επιχειρηματικότητας καταλαβαίνει ότι οι χρόνοι έκδοσης των δικαστικών αποφάσεων είναι κρίσιμη παράμετρος της οικονομικής ανάπτυξης. Κανένας επιχειρηματίας και κυρίως κανένας διεθνής επενδυτικός παίκτης δεν αισθάνεται ασφάλεια για μακροπρόθεσμους και στρατηγικούς σχεδιασμούς, χωρίς την αξιόπιστη και γρήγορη απονομή δικαιοσύνης».
Ο Θέμης Σοφός εισήλθε στην ευρύτερη πολιτική ζωή με τόλμη, σαν μία φυσική προέκταση του ενδιαφέροντός του για τα δημόσια πράγματα, εκκινώντας όμως συνεχώς από αυτό που αγαπάει: την δικηγορία της καθημερινότητας. Αυτήν την καθημερινότητα των δικηγόρων θέλει να βελτιώσει και ως εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου σήμερα.
Τον συναντήσαμε το Σάββατο το πρωί στην Αγία Παρασκευή, λίγο πριν αφιερωθεί για λίγες ώρες στην οικογενειακή ζωή του Σαββατοκύριακου. Κλείνοντας την ενδιαφέρουσα συνομιλία μας συμφωνήσαμε πως έχει νόημα να υπενθυμίσουμε το αφοπλιστικό απόφθεγμα του άγγλου φιλοσόφου Τζών Λοκ, που όμως δεν γίνεται εύκολα και πάντα κατανοητό στην σημερινή τόσο ηλεκτρισμένη, ελληνική πραγματικότητα: «Ο σκοπός του νόμου δεν είναι να καταργήσει ή να περιορίσει, αλλά να διαφυλάξει και να μεγενθύνει την ελευθερία».
Η Villy Calliga ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα.Τα τελευταία δέκα χρόνια κινείται επαγγελματικά σε πολλαπλούς τομείς (αρχιτεκτονική φωτογραφία, documentary, φωτογραφία μόδας, photocollage, still life,πορτραίτα ιδιωτών, illustrations κλπ ). Έχει επιμεληθεί σειρές φωτογραφικών και εικαστικών εκθέσεων (Transformations, Kyoto Dream, Περιπλανήσεις, Colors, Senses One Life One Body, Μορφές και αλλοιώσεις, Emvrio Anagenesis κλπ). Διοργάνωσε και επιμελήθηκε τους εικαστικούς κύκλους Twenty Boxes και Urban Lab για νέους φωτογράφους και εικαστικούς, στην Αθήνα. Τον τελευταίο χρόνο επικεντρώθηκε στην αφηγηματική της φωτογραφίας ολοκληρώνοντας το ‘’Desmoi- The Mother Daughter project’’, μια φωτογραφική μελέτη της σχέσης μητέρας – κόρης.
9°
