Η Δουνκέρκη είναι γαλλική πόλη στα παράλια της Μάγχης και τίτλος ταινίας του Κρίστοφερ Νόλαν. Η ταινία αποδίδει με έναν ιδιαίτερο, συγκλονιστικό τρόπο την αγωνία των βρετανών στρατιωτών που αποκλείστηκαν εκεί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν την παρακολούθησα ήθελα να έχω για παρέα έναν από τους «Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που ονειρευόμαστε». Μετά θα συζητούσαμε όμορφα περί ευρωσκεπτικισμού, γνωρίζοντας ότι από το μυαλό μας θα περάσουν μόνο ιδέες και όχι θραύσματα όλμου.
Για να το θέσω αλλιώς: αν σκεφτείς πώς ήταν η Ευρώπη τους τελευταίους δέκα αιώνες και πώς εξελίσσεται τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, τότε θα πας στις Βρυξέλλες γονατιστός, σαν τις γριές στην Τήνο. Περιέργως, εσύ σκέφτεσαι μόνο τις πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας που επιβάλλει η Γερμανία. Αν το δεις από την πλευρά του απλού ανθρώπου, μπορεί και να έχεις δίκαιο. Αν το εξετάσεις, όμως, από τη γωνία του ιστορικού, καταλαβαίνεις ότι η σκέψη που κάνεις είναι προϊόν τεράστιας προόδου. Τώρα γύρνα πίσω, στα χαρακώματα των δύο παγκοσμίων πολέμων και πες τους ότι δεν είναι αυτή η Ευρώπη που ονειρεύεσαι.
Συχνά-πυκνά βλέπω στα social media εκείνη τη φωτογραφία της χριστουγεννιάτικης Αθήνας του 1960. Με ποτάμι χαριτωμένων, νοσταλγικών σχολίων για την Αθήνα που χάσαμε. Ανοησίες. Ο μόνος λόγος για να σου λείπει η Αθήνα του ’60, είναι να έχεις γεννηθεί στην Αθήνα του ’50 ή νωρίτερα. Και αν τώρα σε έστελναν εκεί πίσω το σοκ της φτώχειας και του χαμηλού βιοτικού επιπέδου θα σε έκανε να νοσταλγείς τα μνημόνια.
Άσε που ακόμα και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αν την κοιτάξεις από τα 60s, δείχνει καλύτερη από τη διαχείριση Ομπάμα. Φύγετε από τα 60s, ελάτε σε αυτό που ζήσαμε όλοι. Σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα πριν από τρία χρόνια είχαμε ανθρωπιστική κρίση. Όμως ακόμα και το 2013, ο μέσος Έλληνας άνηκε στο 10% των προνομιούχων αυτού του κόσμου. Και ακόμα και τότε, ζούσε καλύτερα σε σχέση με το 1983, όταν μεθύσαμε τον ήλιο και κινήσαμε για την Αλλαγή.
Η Ευρώπη από τον Πόλεμο ως σήμερα. Η Ελλάδα του ’60 μέχρι τις μέρες μας. Και από τα 80s ως την ανθρωπιστική κρίση του Τσίπρα. Πρόκειται για ασύμμετρες περιπτώσεις. Όμως και οι τρεις επιβεβαιώνουν έναν απλό κανόνα: μακροπρόθεσμα τα πράγματα πάντα εξελίσσονται καλύτερα.
Έπεσε στα χέρια μου ένα εξαιρετικό βιβλίο. «Ορθολογική αισιοδοξία. Πώς αναδύεται εξελικτικά η ευημερία». Συγγραφέας είναι ο Matt Ridley, βρετανός δημοσιογράφος και επιχειρηματίας. Κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Που λέτε αν, πηγαίνοντας στη δεκαετία του ’60, παίρνατε έναν άνθρωπο της μεσαίας τάξης από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και τον φέρνατε στις μέρες μας, τότε αυτομάτως θα έπρεπε να τον κατατάξετε κάτω από τα όρια της φτώχειας.
Μη σας κουράζω με δείκτες. Σε γενικές γραμμές ισχύει αυτό που λέει συχνά ο Ομπάμα: αν ένας άνθρωπος μπορούσε να διαλέξει την καλύτερη στιγμή για να γεννηθεί μέσα σε όλη την ιστορία του είδους μας, τότε αυτή η στιγμή είναι σήμερα. Τότε γιατί στο διάολο ο κόσμος έχει γεμίσει πεσιμιστές; Απλό. Ο πεσιμισμός κόβει πάντα εισιτήρια και η δικτύωση ανθρώπων και media του δίνει μεγαλύτερο βήμα. Χωρίς πεσιμισμό και κακές ειδήσεις δεν υπάρχει δημοσιογραφία, φιλανθρωπία, ακτιβισμός. Δεν υπάρχει πολιτική. Το κυριότερο: δεν υπάρχει λαϊκισμός, το υβρίδιο του φασισμού.
Ασφαλώς και οι άνθρωποι έχουν κάθε λόγο να δυσφορούν για τη ζωή τους – αυτό είναι συστατικό εξέλιξης και προόδου. Ωστόσο συνήθως έχουν μόνο ψυχολογικούς, όχι πραγματικούς λόγους για να εξιδανικεύουν το παρελθόν. Διαβάζω ότι ο βαθμός αισιοδοξίας ορίζεται από τα γονίδια του ανθρώπου. Και όσο γερνάει μία κοινωνία γίνεται όλο και πιο απαισιόδοξη. Και η αντίφαση: νομίζεις ότι τα πράγματα πάνε χάλια, αλλά πιστεύεις ότι εσύ θα ζήσεις, θα κάνεις παιδιά, θα αποκτήσεις εγγόνια. Δες τη θετική πλευρά. Μακροπρόθεσμα ο κόσμος πάντα θα πηγαίνει καλύτερα. Γιατί αλλάζει η νοοτροπία των ανθρώπων. Τώρα αποκτούν παγκοσμιοποιημένη συνείδηση. Και κάθε μέρα, μέσα από τα δίκτυα, μοιράζονται κάτι πιο σημαντικό από τον πλούτο και τα αγαθά τους: τη ζωή τους.
12°
