Τα περίεργα μιντιακά παιχνίδια ενός βιομηχάνου χωρίς βιομηχανία

Δημήτρης Δασκαλόπουλος: ο βιομήχανος χωρίς βιομηχανία, ο οποίος με την πώληση της οικογενειακής επιχείρησης βρέθηκε με 100άδες εκατομμύρια στα χέρια του, δήλωσε ότι δεν απομακρύνεται από την Ελλάδα αλλά, αντίθετα, μέσα από το επενδυτικό σχήμα που δημιούργησε, θα επενδύσει στη χώρα. Φευ, οι δηλώσεις ήταν μάλλον το προκάλυμμα για να διασφαλίσει τη θέση του προέδρου στον ΣΕΒ... Η πραγματικότητα έδειξε ότι ο κύριος όγκος των κεφαλαίων παρέμεινε στην έδρα του fund στο Λουξεμβούργο, ενώ στην Ελλάδα οι επενδύσεις περιορίστηκαν σε ελάχιστες συμμετοχές εταιρειών μπύρας και... γύρου για σουβλάκια.

Τα παιδιά του, αντί να δεχθούν ότι απολαμβάνουν τα οφέλη της περιουσίας ενός πάμπλουτου πατέρα, προσπαθούν να πείσουν ότι ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις στο χώρο της τέχνης, των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων αλλά και των media. Μια δραστηριότητα που ίσως δεν είναι τόσο αθώα όσο εκ πρώτης όψεως έδειξε, και η οποία έφερε «κοντά» τους Δασκαλόπουλους με τον Γιάννη Αλαφούζο και τον «μαγικό κόσμο» των ΜΜΕ. Τελικά, ποια είναι και τι θέλει η οικογένεια που πούλησε τη γαλακτοβιομηχανία ΔΕΛΤΑ για να ασχοληθεί με τη Ζυθοποιία Αταλάντης, τον Μέγα Γύρο και τρεις ραδιοφωνικούς σταθμούς;

Από την ΔΕΛΤΑ, μέσω ΣΕΒ, στη... ΔιαΝΕΟσις

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος είναι ο βιομήχανος που, αν και έμεινε από νωρίς χωρίς... βιομηχανία, δεν δίστασε να αναλάβει τα ηνία του συνδέσμου των βιομηχάνων (ή βιομηχανιών, όπως με κομψό τρόπο μετονομάσθηκε επί των ημερών του για να εξυπηρετήσει την περίσταση) για οκτώ χρόνια, σε μια προσπάθεια να φέρει το νέο στην «πάλη των ιδεών» μέσα στον ΣΕΒ. Και είναι ο ίδιος άνθρωπος που προτίμησε να «χάσει» την ΔΕΛΤΑ (η οποία δημιούργησε και τον κύριο όγκο των χρημάτων που κατέχει σήμερα η οικογένεια) για να «ανταλλάξει» το ρευστό με μία από τις σημαντικότερες συλλογές έργων τέχνης Έλληνα ιδιοκτήτη.

Αυτοί που έχουν την πολυτέλεια να παρακολουθούν τα events της ελληνικής elite, δεν μπόρεσαν να μην προσέξουν την παρέμβαση που έκανε στο forum των Δελφών, το think tank «ΔιαΝΕΟσις» του Δημήτρη Δασκαλόπουλου. Η δημιουργία του Κέντρου Μελετών ΔιαΝΕΟσις επέτρεψε στον πρώην πρόεδρο των ελληνικών βιομηχανιών να συναλλάσσεται, να εργοδοτεί δηλαδή και να επηρεάζει το σύνολο σχεδόν του δημόσιου λόγου. Δημοσιογράφοι, καθηγητές πανεπιστημίου, δημοσκόποι, επικοινωνιολόγοι συνεργάζονται αρμονικά σε κάθε καινούργια έρευνα του think tank, η οποία παρουσιάζεται κατόπιν σε ημερίδες και στο σύνολο των Μέσων Ενημέρωσης, επενδυμένη με το κύρος που της προσδίδουν όλα αυτά τα γνωστά ονόματα τα οποία συνεργάζονται −με το αζημίωτο− στην παραγωγή της... Δεν είναι λίγοι αυτοί που ερμηνεύουν ήδη αυτή τη δραστηριότητα ως «λίπασμα» του χώρου, το οποίο θα επιτρέψει αργότερα τη θεαματική δραστηριοποίηση του κ. Δασκαλόπουλου στην πολιτική σκηνή. Ποντάρει βεβαίως και στο ότι έχει περάσει καιρός από τότε που το όχι και τόσο διακριτικό του φλερτ προς τον Αλέξη Τσίπρα και τη νέα τάξη πραγμάτων στη χώρα είχε προκαλέσει μεγάλες έριδες στο χώρο του συλλόγου των Ελλήνων βιομηχάνων.

Το «βαλς» με τον Αλέξη και ο «έρωτας» με τον Λένιν

Η εμπλοκή του Δασκαλοπουλου στα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) έμεινε πράγματι στην ιστορία. Ήταν ο πρώτος (και πιθανότατα ο μόνος) βιομήχανος που δεν είχε βιομηχανική δραστηριότητα. Πιθανότατα δε και η επιλογή του στο πόστο λίγο καιρό αφότου ο Ανδρέας Βγενόπουλος τον εξεδίωξε από την Vivartia (η οποία και είχε εξαγοράσει την ΔΕΛΤΑ) να έγινε για λόγους ισορροπιών. Οι βιομήχανοι, συχνά διχασμένοι, έψαχναν ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής και ο Δασκαλόπουλος που είχε όνομα αλλά όχι business δεν θα έμπαινε στα πόδια τους. Τελικά βέβαια τα κατάφερε, αφού ήταν ο ίδιος που επιχείρησε να φέρει την «πάλη» των τάξεων και των ιδεών μέσα στον Σύνδεσμο.

Το... βαλς του Δασκαλόπουλου με τον ΣΥΡΙΖΑ κράτησε αρκετό καιρό, με τον ίδιο να αλλάζει και τη ρητορική του σε όρια που να την χαρακτηρίζουν... σοσιαλίζουσα. Η προσέγγιση ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2013 με επιστολή που απηύθυνε προς τον Αλέξη Τσίπρα, χαιρετίζοντας τη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα. Λίγο καιρό αργότερα, μιλώντας από το βήμα της συνέλευσης του ΣΕΒ και με τον Αλέξη Τσίπρα να παρακολουθεί, έκανε λόγο για «ευπρόσδεκτο ριζοσπαστισμό του ΣΥΡΙΖΑ». Η επικοινωνιακή απήχηση ήταν μεγάλη, αν και στο εσωτερικό του ΣΕΒ η υποδοχή ήταν μάλλον αποκαρδιωτική. Οι περισσότεροι βιομήχανοι δεν έκρυψαν την αποστροφή τους. Κάποιοι και δημόσια, με τον Δημήτρη Παπαλεξόπουλο να αποχωρεί από την εκδήλωση.

Αυτά βέβαια δεν απέτρεψαν τον Δασκαλόπουλο να συνεχίσει την πολιτική του χορογραφία. Τον Φεβρουάριο του 2014, παρόντος του Αλέξη Τσιπρα, ο Δασκαλόπουλος επικαλέστηκε τη ρήση του Κορνήλιου Καστοριάδη για «δημιουργική δραστηριότητα των ανθρώπων» που δημιουργούν την «πραγματική ιστορία». Και πήγε ένα βήμα παραπέρα κάνοντας λόγο για το «στρατηγικό πεδίο» του Λένιν, επιχειρώντας να δείξει ότι η ελληνική βιομηχανία είναι ανοιχτή σε κάθε προσπάθεια ενίσχυσης της παραγωγικής δραστηριότητας, χωρίς «πολιτικά κόμπλεξ»! Το αποτέλεσμα ήταν να αποδοκιμασθεί δημόσια... Από τις αποδοκιμασίες δεν γλίτωσε ούτε ο Αλέξης Τσίπρας, με κάποιο μέλος του κοινού να του φωνάζει: «Κι εσύ δεν θα έπρεπε να είσαι αυτή τη στιγμή εδώ. Πώς θα κυβερνήσεις; Με την Δεξιά;».

Το DAMMA και ο Μέγας Γύρος...

Όλα αυτά, βέβαια, γίνονταν εκ του ασφαλούς. Από την έναρξη της κρίσης, ο Δασκαλόπουλος μετέφερε τα περισσότερα κεφάλαιά του (μόνο 550 εκατ. είχε εισπράξει από την πώληση της ΔΕΛΤΑ) στο εξωτερικό και έκτοτε φρόντισε να μην έχει και ιδιαίτερα μεγάλη «έκθεση» στην ελληνική οικονομία. Ίδρυσε το fund DAMMA (το οποίο ελέγχει, με 600 εκατ. ευρώ υπό διαχείριση) με έδρα το Λουξεμβούργο, και βασική αποστολή να χρηματοδοτεί πολλά υποσχόμενες επενδύσεις και projects στην Ελλάδα. Τα φιλικά του media έκαναν τότε λόγο για «μεγάλες κινήσεις» Δασκαλόπουλου στα σκαριά, αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν και τόσο εντυπωσιακό. Το DAMMA τοποθετήθηκε κατά καιρούς σε διάφορες επιχειρήσεις αγοράζοντας το 33,9% της ζυθοποιίας EZA στην Αταλάντη και μερίδιο της ιταλικής Sireclab (μαζί με την οικογένεια Δαυίδ και την V&O Communications) που δραστηριοποιείται στην τεχνολογία φωτισμού LED. Ακολούθησε η αγορά του 5% της Κορρές και η απόκτηση συμμετοχής 7,5% στην “Μέγας Γύρος”.

Το σκεπτικό των τοποθετήσεων είναι άγνωστο. Αν και οι εταιρείες είναι όλες υποσχόμενες, το επίπεδο της συμμετοχής δεν είναι τέτοιο που να κάνει τη διαφορά. Η Μέγας Γύρος, για παράδειγμα, είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία γύρου στην Ελλάδα με ημερήσια παραγωγή 30 τόνους γύρο, 200.000 σουβλάκια και 5 τόνους κρεατοσκευάσματα. Η εταιρεία έχει σημαντική δραστηριότητα και στις ΗΠΑ, ενώ έχει διεισδύσει σε 15 χώρες όπου πραγματοποιεί πλέον το 10% των πωλήσεών της. Παρά την εντυπωσιακή αύξηση των πωλήσεων, ωστόσο, παραμένει μια επιχείρηση με ετήσιο τζίρο μόλις της τάξης των 40 εκατ. ευρω.

Ιερές −και ανεξέλεγκτες− συμμαχίες στα media

Μπορεί η DAMMA να μην είναι ιδιαίτερα... γαλαντόμος, αλλά με τα κονδύλιά της χρηματοδοτήθηκε και μια οικογενειακή επένδυση: η εξαγορά του ραδιοσταθμού Εν Λευκώ από την κόρη του Δασκαλόπουλου, τη νεαρή Αλεξάνδρα. Η δραστηριότητα της θυγατέρας του έλληνα μεγιστάνα στο ραδιοφωνικό τοπίο, παρόλο που περιορίζεται προς το παρόν σε μουσικούς σταθμούς, συνδυάζεται με την επιδίωξη του πατρός να αποκτήσει στηρίγματα στον δημόσιο χώρο. Άλλωστε, οι αγοραπωλησίες κρατικών συχνοτήτων ανάμεσα στους έλληνες εκδότες είναι μια ευκαιρία μεταφοράς χρημάτων, αγοράς υποστήριξης και σύσφιξης σχέσεων.

Η αρχή, λοιπόν, έγινε με τον σταθμό Εν Λευκώ του χρεοκοπημένου Λυμπέρη ο οποίος εντυπωσιακά έγκαιρα, όπως τονίζουν οι παρατηρητές, ξεφορτώθηκε το σταθμό, την ώρα που εργαζόμενοι, ταμεία και τράπεζες έψαχναν να βρουν για να δεσμεύουν περιουσιακά στοιχεία του χρεοκοπημένου επιχειρηματία. Η εξαγορά, για την οποία τα οικονομικά στοιχεία ουδέποτε δημοσιοποιήθηκαν, έδωσε στην οικογένεια πρόσβαση σε έναν εναλλακτικό σταθμό υψηλού πολιτισμικού επιπέδου. Κάτι που ανέκαθεν χάιδευε τα «αυτιά» των Δασκαλόπουλων.

Ο Εν Λευκώ, κορωνίδα της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας του εκδότη Κώστα Καββαθά (4 Τροχοι κλπ), είχε περάσει στα χέρια των εκδόσεων Λυμπέρη όταν ο παραδοσιακός εκδότης έχασε τη μάχη του ανταγωνισμού στέλνοντάς τον στην «αγκαλιά» της Liberis Publications. Όμως η κρίση των media έριξε έξω και τον Λυμπέρη. Έτσι το 2011 ο Δασκαλόπουλος αγόρασε τον σταθμό για την κόρη του. Η εναλλακτικότητα ενός ραδιοφώνου όπως ο Εν Λευκώ, με επικεφαλής τον «δανδή των ερτζιανών» Κωνσταντίνο Τζούμα, είναι αναμφίβολα από τα στοιχεία που γοητεύουν ανθρώπους όπως η οικογένεια Δασκαλόπουλου. Τόσο από τη θέση του ακροατή όσο και από αυτήν του επιχειρηματία, αφού πάνω στον Εν Λευκώ στήθηκε μια επιχείρηση εκδηλώσεων και συναυλιών. Πρόκειται για την FrontStage, η οποία ήδη αφήνει αρκετά χρήματα στον μιντιακό όμιλο της Αλεξάνδρας.

Η εξαγορά του Εν Λευκώ ακολουθήθηκε το 2014 από την απόκτηση των Hit FΜ 88.9 και Red FM 96.3 από τον όμιλο του Γιάννη Αλαφούζου. Μια κίνηση της τάξης των 2 εκατ. ευρώ (και άνω) που έφερε τους Δασκαλόπουλους κοντά σε ένα από τα μεγαλύτερα mediagroups της χώρας. Κυρίως όμως προσέφερε την ισχυρή συμμαχία του Γιάννη Αλαφούζου, την οποία αξιοποιούν ήδη ποικιλοτρόπως. Δεν είναι τυχαίο ότι κύκλοι της αγοράς ερμηνεύουν την εξαγορά έναντι υψηλού τιμήματος όχι τόσο ως αποτέλεσμα απειρίας της νεαρής κληρονόμου όσο ως «αγορά» υποστήριξης από το μεγάλο συγκρότημα του Φαλήρου. Πράγματι η σύσφιξη των σχέσεων στην πορεία οδήγησε σε μια ιδιότυπη «πλειοψηφία» ιδιοκτητών στο χώρο των ραδιοφωνικών σταθμών, που κάποιες φορές κατηγορήθηκε από μικρότερους σταθμούς ως «καρτέλ».

Από τη θέση του μεγαλοϊδιοκτήτη πλέον, η κ. Δασκαλοπούλου παρεμβαίνει και στα θέματα των αδειοδοτήσεων ραδιοφωνικών σταθμών θέτοντας τις «δικές της» προδιαγραφές: «Οι άδειες πρέπει τελικά να πάνε σε αυτούς που μπορούν όντως να αποδείξουν πως η επιχείρησή τους τηρεί τις προδιαγραφές, οικονομικές και άλλες, για τη νόμιμη απόκτησή τους και την έννομη λειτουργία τους». Κι αυτά λέγονται την ώρα που (μεγαλο)ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών σταθμών δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε διαγωνισμό ραδιοφωνικών αδειών, ενώ εμφανίζονται επενδυτές με ελάχιστες επενδύσεις και πρόεδροι βιομηχάνων χωρίς βιομηχανία. Με αυτό το «φόντο» και (μιντιακά) χτυπήματα «κάτω από τη μέση», η οικογένεια Δασκαλόπουλου δημιουργεί «πολιτικό κεφάλαιο» για την επόμενη μέρα χωρίς ακόμα να αποκαλύπτει τα σχέδιά της.