Sally Mann, Remembered Light

Υπάρχει αυτή η αίσθηση του αμετάβλητου, της αιώνιας ζωής. Σ’ αυτά τα καινούρια έργα υπάρχει και η αίσθηση της συνέχειας που χαρακτήριζε τη δουλειά του Cy –η ποιότητα του έργου που μας κληροδότησε, η τέχνη του– δεν πρόκειται για μνημείο, πρόκειται για κάτι ζωντανό. -Sally Mann

Η Mann είναι διάσημη για τον τρόπο με τον οποίο μεταμορφώνει τα ιδιωτικά και οικεία θέματα που φωτογραφίζει –παιδιά, τοπία, οικογένεια και θνητότητα– έτσι ώστε να προκαλούν τόσο δέος όσο και ταραχή. Σε προηγούμενες δουλειές της διερευνούσε τις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ συζύγων, αδελφών, όπως και μεταξύ φύσης και ιστορίας.

Σε αυτή την έκθεση με έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τράβηξε μεταξύ 1999 και 2012 αποτυπώνει –κάπως φευγαλέα– το ατελιέ του Cy Twombly, αγαπημένου φίλου και μέντορά της, που πέθανε πριν από μερικά χρόνια. Πρόκειται για την πρώτη ατομική έκθεση της Mann στην Ελλάδα, η οποία, πριν έρθει στην Αθήνα παρουσιάστηκε στην Gagosian της Νέας Υόρκης, του Παρισιού και της Ρώμης.

Ο Twombly και η Mann γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη νοτιοανατολική Βιρτζίνια. Το μέρος αυτό όπου εκείνος επέστρεφε κάθε χρόνο, αποτελεί συγχρόνως και πεδίο αναμνήσεων της μεταξύ τους σχέσης. Στο πρόσφατο διάσημο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Hold Still (2015), το οποίο ήταν υποψήφιο για το αμερικανικό Κρατικό Βραβείο μη Λογοτεχνικού Βιβλίου, η Mann θυμάται την απλότητα του Twombly, την ευγένεια του – χαρακτηριστικό των ανθρώπων του Νότου , το καυστικό χιούμορ του. “Η κοινή μας καταγωγή από τον Νότο, με την ησυχία, την ομορφιά του και μια γλυκιά επίγευση από το παρελθόν, μας επιτρέπει να αποστασιοποιούμαστε από αυτό, διατηρώντας την οπτική μιας άλλης εποχής”, λέει αναφερόμενη στη φιλία τους.

Η ματιά της Mann και το θερμό φως της Βιρτζίνια κάνουν τις συλλογές και τα καθημερινά αντικείμενα στο ατελιέ του Twombly να φαντάζουν σαν απόδειξη μιας ζωής γεμάτης φαντασία και έμπνευση, η οποία βιώθηκε αλλά και σημαδεύτηκε τόσο από την πραγματικότητα όσο και από το δικό του modus operandi – όπως το έθεσε ο Simon Schama “τα απομεινάρια, το επίχρισμα και τα σημάδια , και μια απουσία που μεταμορφώνεται σε παρουσία”. Το έργο Remembered Light, Untitled (Solitary Print on Wall) (2012) δείχνει έναν τοίχο στο ατελιέ του καλλιτέχνη στη Βιρτζίνια, πάνω στον οποίο είναι στερεωμένη με συρραπτικό μια φωτογραφία που είχε τραβήξει ο Twombly στην Γκαέτα. Στη φωτογραφία του Twombly, όπως την έχει φωτογραφίσει η Mann, διακρίνεται μια προτομή τοποθετημένη ανάμεσα σε βάζα. Υπό το φως της παραλίας οι μορφές αυτές αποπνέουν μια αίσθηση νοσταλγική . Με το έργο Remembered Light, Untitled (Squat White Sculpture and Paint Edges) (2012) η Mann δίνει μία εικόνα της απτής διαδικασίας που καταλήγει στη δημιουργία ενός από τα γλυπτά του. Ακόμη και χωρίς τη φυσική παρουσία του ίδιου του καλλιτέχνη, η Mann καταφέρνει να αποτυπώσει την καθημερινή ζωή και εργασία του.

Οι ποιητικές εικόνες με τις οποίες καταγράφει η Mann το παρελθόν απαθανατίζουν στιγμές της καλλιτεχνικής ζωής του Twombly. Αποδεικνύουν παράλληλα την ικανότητα και διεισδυτικότητά της να καταγράφει την ιδιωτικότητα, τον μοναδικό τρόπο της να απαθανατίζει την αμεσότητα, την οικειότητα, και το παρόν καθώς μετατρέπεται σε παρελθόν.

Τα έργα της συνοδεύονται από έναν κατάλογο των εκδόσεων Abrams, ο οποίος περιέχει ένα δοκίμιο του Simon Schama και μία συζήτηση μεταξύ της Sally Mann και του Edmund de Waal.